W trwającej dwa dni konferencji jej uczestnicy wysłuchają ponad dwudziestu wystąpień. Dużą atrakcją dla Uczestników będzie podsumowanie Światowych Dni Turystyki 2016 w Krakowie. Dokonają tego bp Damian Muskus OFM – Koordynator generalny Komitetu Organizacyjnego ŚDM oraz Szymon Gatlik z Wydziału Promocji i Turystyki Urzędu Miasta Krakowa.

Jako gości zagranicznych ujrzymy Don Gaetano Giovanniego Biallo z watykańskiego domu pielgrzyma „Opera Romana Pellegrinaggi”, Alexandre Marto Pererię ze Stowarzyszenia Ourem z Fatimy, Otto van Veen’a – konsula honorowego Rzeczypospolitej Polskiej w Utrechcie oraz Rabina Avrahama Kriegera z Instytutu Shem Olam.

(Źródło: materiały organizatora)

Więcej na temat konferencji na stronie internetowej konferencji.

Film został stworzony w celu promocji oferty kulturalnej i turystycznej Europy, a w szczególności propozycji podróży po Szlakach Kulturowych Rady Europy.

Koordynacją działań związanych z tworzeniem i funkcjonowaniem Europejskich Szlaków Kulturowych zajmuje się Instytut Szlaków Kulturowych, mający swoją siedzibę w Luksemburgu.

Obecnie istnieją 33 szlaki, przebiegające przez całą Europę. Są to:

• Szlak Pielgrzymkowy do Santiago de Compostela (Droga Świętego Jakuba) (1987),
• Szlak Miast Hanzeatyckich (1991),
• Trasa Schickardta (1992),
• Szlak Wikingów (1993),
• Szlak Pielgrzymkowy Via Francigena (1994),
• Szlak Wenzla i Vaubana (1995),
• Dziedzictwo Al-Andalus (1997),
• Szlak Mozarta (2002),
• Szlak Fenicjan (2003),
• Szlak Żelazny na obszarze Pirenejów (2004),
• Szlak Dziedzictwa Żydowskiego (2004),
• Szlak Świętego Marcina z Tours (2005),
• Miasta Kluniackie w Europie (2005),
• Szlak Drzewa Oliwnego (2005),
• Via Regia (2005),
• Transromanica (2007),
• Szlak Iter Vitis (2009),
• Europejski Szlak Cysterski (2010),
• Europejski Szlak Cmentarzy (2010),
• Szlak Prehistorycznego Malarstwa Jaskiniowego (2010),
• Szlak Dziedzictwa Termalnego i Miast Uzdrowiskowych (2010),
• Droga Świętego Olafa (2010),
• The Casadean Sites (2012),
• Europejski Szlak Ceramiczny (2012),
• Europejski Szlak Megalitów (2013),
• Trasa Hugenotów i Waldensów (2013),
• ATRIUM – Architektura Reżimów Totalitarnych w XX wieku (2014),
• Sieć Miast Secesyjnych (2014),
• Via Habsburg (2014),
• Szlak Cesarstwa Rzymskiego i Naddunajskich Winnic (2015),
• Europejski Szlak Cesarza Karola V (2015),
• Trasa Napoleońska (2015),
• Śladami Roberta Louisa Stevensona (2015).

Aż 6 Europejskich Szlaków Kulturowych przebiega przez terytorium Polski włączając obiekty i miejscowości w sieć dziedzictwa europejskiego.

Na Szlaku Miast Hanzeatyckich znajdują się: Gdańsk, Goleniów, Kołobrzeg, Stargard Szczeciński, Strzelce Opolskie, Toruń.

Zwiedzając Szlak Wikingów warto zajrzeć do miejscowości Wolin w województwie zachodniopomorskim.

Jedna z tras szlaku Via Regia prowadzi przez województwa: podkarpackie, lubelskie, małopolskie, śląskie, opolskie i dolnośląskie.

W ramach Europejskiego Szlaku Cysterskiego można zwiedzać miejsca związane z dziedzictwem tego zakonu w Bierzwniku, Cedyni, Kołbaczu w województwie zachodniopomorskim, Owińskach w Wielkopolsce, Pelplinie na Pomorzu oraz dolnośląskim Henrykowie.

Na Europejski Szlak Cmentarzy wpisano dwa obiekty z Krakowa – Stary i Nowy Cmentarz Podgórski.

Odnoga Szlaku Dziedzictwa Żydowskiego, koordynowana przez Fundację Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego prowadzi przez Baligród, Biłgoraj, Chełm, Cieszanów, Dębica, Dukla, Dynów, Jarosław, Kolbuszowa, Kraśnik, Lesko, Leżajsk, Lublin, Łańcut, Łęczna, Nowy Żmigród, Przemyśl, Radomyśl Wielki, Ropczyce, Rymanów, Rzeszów, Sanok, Tarnobrzeg, Ulanów, Ustrzyki Dolne, Wielkie Oczy, Włodawa, Zamość.

Na Trasie Napoleońskiej znalazł się Pułtusk.

Oprócz Miechowa, który był siedzibą ich zwierzchnictwa i gdzie na każdym kroku widać wyraźnie ich ślady, znajdujemy w Małopolsce szereg kościołów czy to budowanych przez Stróżów Grobu Bożego czy też nabytych lub otrzymanych w formie nadań. Są to funkcjonujące kościoły w Siedliskach, Uniejowie, Chodowie, Sławicach, Wrocimowicach, Krakowie, Chełmie i Łapszach Niżnych.

(Źródło: Parafia Miechów)

Nowa strona internetowa Małopolskiego Szlaku Bożogrobców
Przewodnik po Małopolskim Szlaku Bożogrobców

Bazylika w Miechowie, fot. K. Fidyk (MIK)

Podczas konferencji z udziałem środowisk akademickich i mediów, organizatorów turystyki, właścicieli i dysponentów obiektów sakralnych, będzie mowa o roli pielgrzymowania i turystyki religijnej w poszczególnych krajach oraz o wzajemnej współpracy miejsc kultu religijnego.

Mat. organizatora

Czytaj więcej

Na portalu znajdują się też praktyczne informacje, czyli baza noclegowa, baza gastronomiczna czy informacja turystyczna. Oprócz obiektów znajdujących się na szlakach zamieszczono też informacje o interesujących zabytkach znajdujących się w pobliżu. Każdy szlak posiada mapę (w wersji graficznej i Google Maps) oraz galerię prezentującą najciekawsze zabytki.

Szlak Zamków Piastowskich

Szlak Zamków Piastowskich przebiega przez teren dawnych księstw świdnickiego, jaworskiego i legnickiego. Uformowały się one w XIV w. w wyniku podziałów Śląska zapoczątkowanych dwa wieki wcześniej. W XII w. Królestwo Polskie uległo rozbiciu na dzielnice, proces ten postępował potem na Śląsku, kiedy to poszczególni książęta wydzielali swoim synom coraz mniejsze władztwa. Od końca XIII w. stopniowo wchodziły one w zależność lenną od rosnących w potęgę Czech. Władcy Świdnicy i Jawora pozostawali długo sojusznikami królów Polski, co wpływało na umacnianie południowej granicy ich księstw zamkami. Powstawały one także w związku z intensywną na tym terenie kolonizacją, jako ośrodki administracyjne.

(Cytat za: oficjalną stroną szlaku)

Szlak Historii i Tradycji Wrocławia

Szlak Historii i Tradycji Wrocławia prowadzi przez najważniejsze dla miasta miejsca. Na Ostrowie Tumskim i Wyspie Piasek, w najstarszej jego części, obejrzeć można zabytki związane z chrześcijańskimi początkami miasta. Tuż obok znajduje się „Cypel Książęcy”, położony na lewym brzegu Odry teren, gdzie książęta wrocławscy w XIII w. ufundowali liczne klasztory i nowy zamek. Rynek to obszar, gdzie najlepiej uwidoczniła się ranga silnego mieszczaństwa. Tzw. Dzielnica Wzajemnej Tolerancji, inaczej zwana Dzielnicą Czterech Wyznań, pokazuje wielowyznaniowość dawnego Wrocławia. Kolejny przystanek to tzw. Dzielnica Walońska, zamieszkała w średniowieczu przez walońskich tkaczy. Wrocław to miasto bardzo silnie związane z Odrą i jej dopływami, przez co wiele zabytków i miejsc wartych odwiedzenia znajduje się na wyspach. Na Wielkiej Wyspie, na której znajdują się m.in. Park Szczytnicki, Zoo czy Pergola, mieszkańcy spędzają wolny czas.

(Cytat za: oficjalną stroną szlaku)

Szlak Obiektów Dziedzictwa Techniki Przemysłowej

W średniowieczu Dolny Śląsk był, dzięki intensywnej akcji kolonizacyjnej, powszechnemu wprowadzaniu nowych rozwiązań prawnych i organizacyjnych, najlepiej rozwiniętą gospodarczo dzielnicą państwa Piastów. Rozwinęło się tu wówczas górnictwo i związane z nim hutnictwo złota, rud srebra i ołowiu, miedzi i żelaza. Rozwijała się także produkcja szkła. Oczywiście powszechna była rzemieślnicza produkcja tkanin i sukna, ceramiki, wyrobów skórzanych, wytwarzanie żywności (a więc m.in. młynarstwo, browarnictwo i gorzelnictwo) i materiałów budowlanych. W działalności tej chętnie wykorzystywano do napędu siłę wody, w tym celu piętrzono rzeki, przekopywano młynówki, budowano koła wodne.

(Cytat za: oficjalną stroną szlaku)

Szlak Cysterski

Szlak cysterski łączy najważniejsze miejsca związane z działalnością zakonu na Dolnym Śląsku. Wybór tej trasy będzie doskonałą okazją do zapoznania się z dziedzictwem kulturowym, który pozostawili nam cystersi. Mnisi tego zakonu uznawani są za pionierów nowoczesnego rolnictwa, posłuszni wobec ewangelicznego wezwania „czyńcie ziemię sobie poddaną” oraz postępujący w myśl zasady „módl się i pracuj”, uświęcili pracę fizyczną. Wykorzystując bogactwo złóż naturalnych, założyli na Śląsku ok. 30 hut żelaza i zakładów metalurgicznych, a także huty szkła, kopalnie węgla, soli, srebra i złota. Rozwinęli też wiele działów rzemiosła. Z czasem, poprzez handel, ale też i drogą książęcych darowizn, posiedli olbrzymie majątki ziemskie. Powstałe przy udziale cystersów miasta i wsie rozwijały się gospodarczo i kulturowo.

(Cytat za: oficjalną stroną szlaku)

Szlak Dolnośląskich Zamków i Pałaców

Duża liczba obiektów na szlaku (68) pozwala poznać zabytki z różnych okresów (od 2. poł. XII po 1. poł. XX w.) i różnych typów – jeśli chodzi o usytuowanie (zamki górskie i nizinne, rezydencje zlokalizowane w miastach i we wsiach), osobę fundatora (monarsze, książęce, możnowładcze, rycerskie, mieszczańskie, a niekiedy należące do instytucji kościelnych), typ i funkcję obiektu (zamek, dwór, pałac miejski, pałac, willa). Są wśród nich przykłady obiektów dobrze zagospodarowanych (pełniących funkcje mieszkalne, hotelowe, ale także prawidłowo zabezpieczonych trwałych ruin), jak i obiekty w trakcie remontu, albo mniej lub bardziej zdewastowane i nadal niszczejące, aż po niemal całkowicie zanikłe, rozpoznawane archeologicznie.

(Cytat za: oficjalną stroną szlaku)

Szlak Sudecki im. Mieczysława Orłowicza

Główny Szlak Sudecki im. dra Mieczysława Orłowicza znakowany jest kolorem czerwonym i rozpoczyna się w Świeradowie-Zdroju na zachodzie, kończy w Prudniku na wschodzie (opisywany fragment to odcinek Szklarska Poręba – Orłowiec, stanowiący około 85% długości szlaku). Szlak ten pozwala w czasie wielodniowej wędrówki lub mniejszych wycieczek poznać Sudety w części położonej na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej (większa część Sudetów leży w Republice Czeskiej, niewielkie partie Gór i Pogórza Łużyckiego na terenie Niemiec). Opisywany fragment szlaku wiedzie przez najwyższe w Sudetach pasmo górskie – Karkonosze, pozwalając poznać znaczną część ich głównego, granicznego grzbietu.

(Cytat za: oficjalną stroną szlaku)

Szlak Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej

W skład Doliny Pałaców i Ogrodów wchodzi cały teren Kotliny Jeleniogórskiej. Szlak, dla którego jest ona scenerią, sąsiaduje z najokazalszymi partiami gór (mieszczącymi się w Karkonoskim Parku Narodowym oraz Rudawskim Parku Krajobrazowym), jak również z Parkiem Doliny Bobru oraz Parkiem Kulturowym Kotliny Jeleniogórskiej, utworzonym w 2008 r. przez Związek Gmin Karkonoskich. Park Kulturowy Kotliny Jeleniogórskiej powstał w celu ochrony rezydencjonalnych założeń tego regionu oraz przywrócenia im świetności. Do jego powstania przyczyniła się także Fundacja Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej, która stara się o wpisanie tego obszaru na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Za sprawą Fundacji ustawiono na terenie kotliny brązowe tablice informacyjne i drogowskazy do poszczególnych obiektów.

(Cytat za: oficjalną stroną szlaku)

Szlak Marianny Orańskiej

Wielu z nas, słysząc o niderlandzkiej królewnie, która ukochała Śląsk, a szczególnie – Ziemię Kłodzką – zastanawia się, jak ona tutaj trafiła, i dlaczego postanowiła spędzić ogromną część swego życia właśnie między prostymi mieszkańcami Kamieńca Ząbkowickiego, Stronia Śląskiego, czy Międzygórza. Niewielu jednak zdaje sobie sprawę z tego, że Marianna Orańska przypuszczalnie nigdy nie pojawiłaby się w naszych stronach, gdyby nie … cesarz Napoleon I.

(Cytat za: oficjalną stroną szlaku)

Szlak Sanktuariów i Ośrodków Pielgrzymkowych

Sanktuaria i Ośrodki Pielgrzymkowe na Dolnym Śląsku rozmieszczone są nierównomiernie. Wynika to z przeszłości tej ziemi oraz zmiennych układów stosunków etnicznych i wyznaniowych tutaj panujących. Dolny Śląsk jako teren pograniczny wielokrotnie przechodził z rąk do rąk i przynależał do różnych organizmów państwowych. Początkowo był częścią państwa czeskiego, od 990 r. polskiego, od połowy XIV w. wszedł w skład Korony Czeskiej, a wraz z nią dostał się w 1526 r. pod zwierzchnictwo Habsburgów. W wyniku pierwszej wojny śląskiej w 1742 r. stał się częścią państwa pruskiego, a następnie Niemiec. Po II wojnie światowej powróciła tutaj administracja Polska. Na ostateczny obraz panujących tu stosunków wyznaniowych duży wpływ miały wojny husyckie w latach 1428-1434. Wówczas to wiele kościołów, pierwotnie katolickich, zostało zniszczonych. Od XVI w. na Dolnym Śląsku zdecydowanie dominował protestantyzm. Katolicyzm rozwijał się głównie tam, gdzie funkcjonowały klasztory (m. in. Krzeszów, Lubiąż, Trzebnica).

(Cytat za: oficjalną stroną szlaku)

Szlak św. Jakuba – Droga dolnośląska / Szlak św. Jakuba – Droga VIA REGIA / Szlak św. Jakuba – Droga Sudecka / Szlak św. Jakuba – Droga Ślężańska

Do miejsc świętych i kultowych pielgrzymowano już w starożytności. Ludzie mieli świadomość ich ważności. W średniowieczu mieszkańcy Europy udawali się do Grobu Chrystusa w Jerozolimie i do grobu św. Piotra w Rzymie. Wielu wędrowało do położonego „na końcu świata” grobu św. Jakuba zw. Starszym. Na przełomie lat 30. i 40. n.e. św. Jakub prowadził działalność misyjną na północy Półwyspu Iberyjskiego. Był pierwszym biskupem Jerozolimy oraz pierwszym z dwunastu Apostołów, który zginął śmiercią męczeńską ok. 44 r. n.e. Jego ciało miał odnaleźć pustelnik Pelagiusz, który w objawieniu usłyszał, że „pole gwiazd” zaprowadzi go na miejsce pochówku św. Jakuba (Santiago to po hiszp. św. Jakub, campus stellae – po łac. „pole gwiazd”). Według tradycji, po śmierci uczniowie zabrali ciało świętego, chcąc złożyć je w odległym, bezpiecznym miejscu. W ten sposób dotarli do Półwyspu Iberyjskiego, w okolice miejsca zwanego Finisterre (łac. finis terrae – koniec ziemi). Ciało apostoła zostało pochowane kilkadziesiąt kilometrów od miejsca, do którego przybiła łódź. Na wiele wieków zapomniano o tym wydarzeniu. Dopiero na przełomie VIII/IX w. odkryto na północy Półwyspu Iberyjskiego szczątki, które uznano za relikwie św. Jakuba. Na tym miejscu wybudowano kaplicę, a następnie w 1078 r. romańską świątynię. W 1120 r. papież Kalikst II uznał Santiago za stolicę metropolitarną oraz przyznał kościołowi św. Jakuba prawo obchodzenia Jubileuszu Roku Świętego, który ma miejsce w roku, kiedy 25 lipca, święto apostoła Jakuba, przypada w niedzielę. Pielgrzymi powracający od grobu św. Jakuba zabierali ze sobą muszle po małżach, w dużych ilościach spotykane na pn. wybrzeżu Hiszpanii, zwane później muszlami św. Jakuba. Stały się one symbolem szlaku św. Jakuba i pielgrzymowania. Przy drogach, którymi często pielgrzymowano, zaczęto stawiać kościoły, kaplice i gospody dla pątników. Drogi te w średniowieczu przecinały całą Europę. Ok. XVI – XVII w., gdy w Europie trwały walki religijne, pielgrzymowanie do tego świętego miejsca straciło swoje dawne znaczenie.

(Cytat za: oficjalną stroną szlaku)

Szlak Historycznych Parków i Ogrodów Borów Dolnośląskich

Szlak przebiega przez pagórkowate tereny Pogórza Zachodniosudeckiego oraz przez mniej urozmaicone, silniej zalesione obszary Niziny Śląsko-Łużyckiej. Pod względem historycznym jest to wschodnia część Górnych Łużyc i zachodnie rejony Dolnego Śląska (dawne księstwo jaworskie i legnickie). Od XIV w. dzieje obu regionów biegły wspólnym torem w ramach Korony Królestwa Czech. Okres dynamicznego rozwoju przerwała tragiczna w skutkach wojna trzydziestoletnia (1618-1648). W 1635 r. Górne Łużyce zostały przez króla czeskiego Ferdynanda II zastawione książętom saskim Wettynom i coraz bardziej integrowały się z Saksonią. Sąsiedni Śląsk do zakończenia pierwszej wojny śląskiej w 1742 r. pozostawał częścią państwa czeskiego, potem przeszedł pod władanie brandenbursko-pruskich Hohenzollernów. Z tego okresu pochodzą najstarsze zachowane na opisywanym obszarze parki przypałacowe, zakładane w oparciu o geometryczny, regularny schemat. Założeniom o charakterze reprezentacyjnym towarzyszyły też ogrody użytkowe oraz oranżerie.

(Cytat za: oficjalną stroną szlaku)

Poniżej przedstawiamy szlaki, wraz z ich krótkim opisem, które zostały uwzględnione w programie.

Część z nich prezentowaliśmy już na naszej stronie – zapraszamy do zapoznania się z nimi.

Wybór istniejących i funkcjonujących tematycznych szlaków dziedzictwa kulturowego:

• Szlak Architektury Drewnianej – samochodowy szlak turystyczny o łącznej długości ok. 1500 km, obejmuje 6 tras lokalnych, 249 zespołów architektonicznych od kaplic i kościołów, cerkwi, młynów po wiejskie chałupy i drewniane dwory, w tym 4 obiekty wpisane w 2003 roku na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego UNESCO.
• Szlak Architektury Gotyckiej– prowadzony jest przez miejscowości, w których zachowały się zabytki gotyckie. Są wśród nich ruiny zamków, kościoły i klasztory, zachowane układy przestrzenne z reliktami murów gotyckich. Szlak rozpoczyna się w Czorsztynie, prowadzi przez Grywałd, Stary Sącz, Nowy Sącz, Tropie, Czchów, Lipnicę Murowaną, Dębno i Tarnów.
• Szlak Orlich Gniazd – szlak pieszy i rowerowy łączący Kraków z Częstochową, o długości na terenie Małopolski 91 km. Wytyczony wzdłuż dawnej małopolskiej linii obronnej, którą tworzyły zamki obronne budowane na wapiennych skałach jak orle gniazda. Trasa prowadzi przez Zespół Jurajskich Parków Krajobrazowych i Ojcowski Park Narodowy oraz atrakcyjne krajobrazowo tereny, gdzie podziwiać można wzniesienia i skały wapienne o oryginalnych formach, ostańce i liczne jaskinie krasowe.
• Szlak Cerkwi Łemkowskich – szlak wytyczony na terenie gminy Krynica-Zdrój, prowadzi do drewnianych i murowanych cerkwi łemkowskich usytuowanych m.in. w Krynicy-Zdrój, Bereście, Polanach, Piorunce, Czyrnej, Mochnaczce, Tyliczu, Muszynce.
• Szlak Cmentarzy Wojskowych z I Wojny Światowej – szlak na terenie powiatu gorlickiego i tarnowskiego obejmuje ponad 30 cmentarzy.
• Szlak Pierścień Jurajski – biegnący z Krakowa przez najciekawsze tereny południowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Trasa biegnie przez teren czterech parków krajobrazowych: Bielańsko-Tynieckiego, Dolinek Krakowskich, Rudniańskiego i Tenczyńskiego. Na trasie znajduje się blisko 100 atrakcji turystycznych, w tym ponad 30 zabytków, muzea i galerie, ponad 30 atrakcji przyrodniczych oraz ścieżki dydaktyczne.
• Karpacki Szlak Rowerowy – rowerowy szlak turystyczny o długości około 800 km, biegnący przez ponad 30 gmin w Małopolsce oznakowany kierunkowskazami i tablicami informacyjnymi.
• Szlak Maryjny Częstochowa – Mariazell – szlaki pieszo-rowerowy, prowadzony po istniejących już szlakach oraz szlak drogowy. Główna trasa Szlaku Maryjnego na odcinku polskim, tj. od Częstochowy do Zakopanego wynosi 323 km, w tym w województwie śląskim 102,5 km, w woj. małopolskim 220,5 km, a trasy boczne wynoszą 86 km. Na trasie Szlaku Maryjnego znajduje się około 20 sanktuariów, zabytkowe kościoły drewniane oraz zespoły architektury drewnianej, m.in. w Lanckoronie i Wygiełzowie, a także w dziewięciu miejscowościach ważniejsze obiekty architektury obronnej.
• Szlak Bożogrobców – prezentujący historię i rolę Zakonu Bożogrobców w dziejach Kościoła i kultury polskiej, który już w 1163 roku pojawił się w Miechowie. Szlak oznakowany za pomocą tablic informacyjnych w miejscowościach związanych z Bożogrobcami: Miechów, Chełm, Uniejów, Chodów, Siedliska, Sławice, Wrocimowice.
• Szlak Średniowiecznych Miasteczek Małopolski – szlak prowadzi poprzez ciekawe architektonicznie miasteczka o średniowiecznym rodowodzie. Na szlaku znajduje się kilkanaście miasteczek i miejscowości, m.in.: Bobowa, Ciężkowice, Czchów, Dobczyce, Lanckorona, Lipnica Murowana, Nowy Wiśnicz, Stary Sącz, Szczyrzyc, Tuchów, Wojnicz i Zakliczyn.
• Małopolski Szlak Oscypka – szlak oznakowany za pomocą tablic informacyjnych, łączący bacówki produkujące oscypek w powiatach: nowotarskim, tatrzańskim i nowosądeckim.
• Barani Szlak – szlak kulinarny łączący miejsca, w których można poznać walory smakowe i zdrowotne mięsa jagnięcego i przetworów z owczego mleka: serów, oscypków, buncu. Szlak prowadzi od Rytra poprzez górskie szlaki pasma Jaworzyny do gminy Łabowa i Krynicy-Zdroju.
• Trakt Maziarski – trasa przewozów tradycyjnym konnym wozem maziarskim turystów z miejscowości Łosie przez Bielankę do Szymbarku.
• Szlak Jaskiniowców – szlak o długości ok. 10 km na obszarze gminy Wolbrom przebiega w terenie, który zamieszkiwany był przez naszych przodków w jaskiniach w Skałach Zegarowych, w jaskini Jasnej Strzegowskiej i Biśnik. Stanowi atrakcyjne uzupełnienie walorów widokowych i obiektów turystycznych dla przebiegających w pobliżu szlaków Orlich Gniazd oraz Warowni Jurajskich.
• Szlak Budapeszt – Kraków – Gdańsk („Bursztynowy”) – to polsko-słowacko-węgierska inicjatywa ekoturystyczna realizowana wzdłuż cennego przyrodniczo i kulturowo historycznego traktu od Budapesztu przez Bańską Szczawnicę po Kraków. Trasa dziedzictwa, którą tworzy międzynarodowy szlak rowerowy oraz lokalne pętle tematyczne, eksponuje unikalne wartości zakątków Bursztynowego Szlaku, ich przyrodę, tradycje, lokalną kuchnię, rzemiosło, sztukę, imprezy i jarmarki. 
• Szlak Kraków – Morawy – Wiedeń („Zielony”) – to szlak dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego tworzony na bazie sieci tras rowerowych, pieszych, wodnych, konnych oraz edukacyjnych ścieżek tematycznych. Jego oś główną stanowi 780-kilometrowa trasa rowerowa, która łączy zabytkowe miasta i miasteczka, a także cenne przyrodniczo, krajobrazowo i kulturowo tereny wiejskie w samym sercu Europy Środkowej. Trasa zaczyna się w Krakowie na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej i biegnie przez Dolinę Oświęcimską, Ziemię Pszczyńską i Śląsk Cieszyński. Szlak prowadzi przez Beskidy na pograniczu polsko-czeskim, a następnie przez Morawy Południowe, gdzie pośród winnic dociera do Dolnej Austrii i Wiednia. W ramach inicjatywy greenway mieszkańcy terenów wzdłuż szlaku zachęcani są do sadzenia lokalnych odmian drzew owocowych, aby zielony szlak Kraków–Morawy – Wiedeń stał się w przyszłości najdłuższą aleją drzew owocowych w Europie.
• Szlak Rzemiosła Tradycyjnego Małopolski – to innowacyjny i długofalowy projekt, w ramach którego zgromadzono i nawiązano liczne kontakty z regionalnymi artystami i rzemieślnikami zajmującymi się m.in. koronkarstwem, garncarstwem, rzeźbą, zabawkarstwem. Projekt obejmuje 4 zupełnie unikatowe szlaki turystyczne (Suski, Limanowski, Sądecki i Gorlicki), które prowadzą przez 39 miejscowości, dając możliwość poznania aż 80 twórców w ramach 21 różnych rzemiosł.
• Małopolska Trasa UNESCO – trasa wiedzie przez 8 miejsc w Małopolsce wpisanych na Listę światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO: Kraków – Oświęcim – Kalwaria Zebrzydowska – Dębno Podhalańskie – Sękowa – Binarowa – Lipnica Murowana – Wieliczka.
• Szlak Solny – szlak łączy najważniejsze obiekty naziemne istniejące oraz miejsca po obiektach nieistniejących związane z historią soli.
• Śladami Żydów Małopolskich – trasa biegnąca od krakowskiego Kazimierza przez Tarnów, Nowy Sącz aż do Oświęcimia – przybliża przyjezdnym dziedzictwo kultury żydowskiej.
• Szlak Warowni Jurajskich – szlak turystyczny na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, na którego trasie leżą XIV-wieczne strażnice obronne, nieobjęte zasięgiem Szlaku Orlich Gniazd. Szlak prowadzi przez ruiny strażnic (Suliszowice, Przewodziszowice, Łutowiec, Ryczów), zamków (Ostrężnik, Morsko, Ogrodzieniec, Pieskowa Skała, Ojców), obok klasztoru w Grodzisku, przez Ojcowski Park Narodowy i rezerwaty (Ostrężnik, Góra Zborów, Smoleń).
• Krakowski Szlak Techniki – szlak tematyczny dziedzictwa przemysłowego prowadzący po zabytkach przemysłu, techniki i inżynierii w Krakowie: stacji kolejowej, browarze rodziny Götzów, przekopie Talowskiego i wiadukcie kolejowym, elektrowni teatru miejskiego, Kuźni Zieleniewskich, strażnicy pożarniczej, wiadukcie kolejowym nad ul. Grzegórzecką, przepuście drogowym przy ul. Miodowej, elektrowni krakowskiej, zajezdni tramwajowej, gazowni miejskiej, moście Podgórskim, moście Piłsudskiego, bulwarach Wiślanych, elektrowni podgórskiej i fabryce Schindlera.
• Karpacko-Galicyjski Szlak Naftowy – szlak ma na celu ocalenie od zapomnienia przeszłości kolebki przemysłu naftowego na Ziemi Gorlickiej. Szlak prowadzi przez miejsca związane z eksploatacją nafty i przemysłem naftowym: m.in. Kobylankę, Dominikowice, Ropicę Polską i Szymbark.
• Małopolski Szlak Papieski im. Jana Pawła II – trasa prowadzi drogami, którymi wędrował Jan Paweł II. Szlak Papieski został poprowadzony wzdłuż istniejących górskich szlaków PTTK. Szlak swoim zasięgiem obejmuje okolice Krakowa i Kalwarii Zebrzydowskiej, Pogórza Wielickiego i Ciężkowickiego oraz tereny Beskidów: Sądeckiego, Wyspowego, Gorców, Pienin, Tatr.
• Małopolski Szlak św. Jakuba – odtworzony w Polsce fragment Drogi św. Jakuba – europejskiej sieci szlaków pielgrzymich prowadzących do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela w Hiszpanii. Odcinek Małopolskiej Drogi prowadzi z Sandomierza do Krakowa. Jest jedną z odnóg Via Regia. W przyszłości Małopolska Droga św. Jakuba ma się połączyć z projektowanymi górnośląskimi szlakami prowadzącymi do Góry św. Anny i stamtąd do Niemiec, lub do Oświęcimia i Raciborza i stamtąd do Czech. Sandomierz w przyszłości będzie też ostatnim etapem projektowanej trasy prowadzącej z Lublina i łączącej się z małopolskim szlakiem.
• Szlak Renesansu w Małopolsce – szlak obejmuje obiekty: willę Decjusza w Krakowie, zamek w Suchej Beskidzkiej, lamus w Branicach, dwór w Jeżowie, zamek na Mirowie, ratusz w Tarnowie, Bazylikę Grobu Bożego w Miechowie oraz zespół pałacowy w Młoszowej.
• Szlak Zbójnicki – szlak ma na celu rozwój turystyki i krajoznawstwa oraz rozpowszechnienie wiedzy na temat folkloru, regionalizmu, historii, zwyczajów i obyczajów górali regionu karpackiego.
• Małopolska Wieś Pachnąca Ziołami – na szlaku tematyczny znalazły się 22 gospodarstwa agroturystyczne, które specjalizują się w uprawie ziół. Turyści, oprócz poznawania uroków wsi, mają możliwość spróbowania m.in. dań regionalnych i nalewek przygotowywanych na bazie roślin leczniczych. Większość gospodarstw ma także ofertę zabiegów odnowy biologicznej, opartych na kuracjach ziołowych, m.in. kąpielach oraz aromaterapii.
• Szlak Dziedzictwa Kulturowego Podtatrza – ideą szlaku jest stworzenie turystom możliwości odwiedzenia w sposób usystematyzowany pracowni twórców ludowych z terenu Podtatrza, warsztatów miejscowych rękodzielników kultywujących lokalne tradycje poprzez rękodzieło artystyczne, a także promocja tej twórczości.
• Szlak Godeł Szalayowskich – trasa w Szczawnicy wytyczająca jedyny, niepowtarzalny szlak wiodący wzdłuż budynków mieszkalnych wynajmujących pokoje dla kuracjuszy, oznaczonych drewnianymi tablicami – godłami szalayowskimi. Drewniane tablice, rodzaj szyldów z zamieszczoną na nich nazwą i malowidłem górale zwykli nazywać godłami, bliżej określając je „godłami szalayowskimi”, gdyż to Józefowi Szalayowi (1802–1876) – twórcy uzdrowiska, miejscowa tradycja przypisuje zarówno sam pomysł wprowadzenia na kwaterach gościnnych szyldów, jak i pierwotne wykonanie. Na przełomie minionych prawie dwustu lat odkąd drewniane tablice-godła szalayowskie wytyczają w Szczawnicy szlak turystyczny wiodący wzdłuż chat góralskich doliczono się tablic powstałych w różnych latach.

Planowane lub proponowane tematyczne szlaki dziedzictwa kulturowego:

• Szlak Cystersów,
• Szlak Romański w Małopolsce,
• Szlak Frontu Wschodniego I Wojny Światowej,
• Szlak Owocowy,
• Małopolski Szlak Wód Mineralnych,
• Szlak Winny w Małopolsce,
• Wiślana Trasa Rowerowa – trasa rowerowa,
• Trasa VeloDunajec (doliną rzeki Dunajec) oraz VeloRaba (doliną rzeki Raby) – trasa rowerowa,
• Trasa VeloSkawa (doliną rzeki Skawy) – trasa rowerowa,
• Trasa VeloBeskid oraz VeloTatra (łącząca Kraków z Zakopanym) – trasa rowerowa.

Na podstawie: Wojewódzkiego programu opieki nad zabytkami w Małopolsce na lata 2010–2013

• Szlaku Cystersów,
• Szlaku Chasydzkim (województwa podkarpackie i lubelskie),
• Szlaku Architektury Drewnianej (województwo małopolskie),
• Szlaku Twierdz Nadwiślańskich (wzdłuż Wisły od Krakowa do Gdańska),
• Trasie winno-miodowej (okolice Zielonej Góry i Gorzowa Wielkopolskiego),
• Szlaku św. Jakuba,
• Szlaku pomników techniki (okolice Starachowic),
• Szlaku krzyżowców (od Krosna Odrzańskiego do Malborka),
• Szlaku „Rowerem po ścianie” (szlak rowerowy lub samochodowy prowadzący wzdłuż wschodniej granicy Polski).

Zamek w Malborku, fot. Jan Jerszyński (Wikipedia)

W ostatnim numerze tygodnika można przeczytać o propozycji podróży śladem zamków krzyżackich. Autor zachęca do odwiedzenia zamków lub pozostałości po krzyżackich siedzibach m. in. w Lęborku, Bytowie i Człuchowie, Bobrownikach, Chełmnie, Świeciu, Brodnicy czy Gniewie.

Opisowi szlaku, który zlokalizowany jest na terenie województwa pomorskiego i warmińsko-mazurskiego towarzyszy praktyczny przewodnik zawierający informacje o adresach, cenach wstępu do polecanych zabytków.