Sękowa – Szlaki Małopolski http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl Szlaki Małopolski Wed, 19 Jun 2019 09:26:08 +0000 pl-PL hourly 1 https://wordpress.org/?v=4.9.16 Małopolskie świątynie na Liście UNESCO – zaproszenie do zwiedzania http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2017/04/25/malopolskie-swiatynie-na-liscie-unesco-zaproszenie-do-zwiedzania/ http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2017/04/25/malopolskie-swiatynie-na-liscie-unesco-zaproszenie-do-zwiedzania/#respond Tue, 25 Apr 2017 18:52:43 +0000 http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/?p=13617 czytaj więcej]]> Osiem małopolskich świątyń jest przez cały rok udostępnionych zwiedzającym w ramach projektu „Otwarty Szlak Architektury Drewnianej”.

Lista otwartych świątyń:
– kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła w Binarowej,
– cerkiew parafialna greckokatolicka pw. św. Michała Archanioła w Brunarach Wyżnych,
– kościół pw. św. Michała Archanioła w Dębnie Podhalańskim,
– cerkiew greckokatolicka pw. św. Paraskewy w Kwiatoniu,
– kościół pw. św. Leonarda w Lipnicy Murowanej,
– cerkiew greckokatolicka pw. Opieki Bogurodzicy NMP w Owczarach,
– cerkiew greckokatolicka pw. św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku,
– kościół pw. św. św. Apostołów Filipa i Jakuba w Sękowej.

Kościół pw. św. św. Filipa i Jakuba Apostołów w Sękowej, fot. M. Klag

Udostępnione drewniane obiekty w ramach projektu otwarte są w następujących dniach i godzinach:
– poniedziałek – wtorek – po wcześniejszym umówieniu się
– środa – 9:00-17:00*
– czwartek – 9:00-18:00*
– piątek – 9:00-18:00*
– sobota – 9:00-18:00*
– niedziela – 12:00-17:00
*przerwa obiadowa w godz. 13:00-13:30.

]]>
http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2017/04/25/malopolskie-swiatynie-na-liscie-unesco-zaproszenie-do-zwiedzania/feed/ 0
Muzyka zaklęta w drewnie – Sękowa http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2016/07/22/muzyka-zakleta-w-drewnie-sekowa/ http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2016/07/22/muzyka-zakleta-w-drewnie-sekowa/#respond Fri, 22 Jul 2016 12:01:49 +0000 http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/?p=13252 czytaj więcej]]> Szlak Architektury Drewnianej w Małopolsce logotyp 223x108„Klawesyn – solo i w duecie” to tytuł koncertu, na który zaprasza Małopolska Organizacja Turystyczna w ramach cyklu koncertów na Szlaku Architektury Drewnianej. 24 lipca, o godz. 17.00 w kościele pw. św. św. Apostołów Filipa i Jakuba w Sękowej będzie można usłyszeć jedną z najlepszych polskich klawesynistek – profesor Elżbietę Stefańską. Artystka wystąpi wraz z Mariko Kato (drugi klawesyn) oraz Tomaszem Potaczkiem (flet).

Elżbieta Stefańska urodziła się w Krakowie jako córka słynnej pianistki Haliny Czerny-Stefańskiej i profesora fortepianu Ludwika Stefańskiego. Początkowo gry na fortepianie uczyła się u swego ojca – profesora Akademii Muzycznej. Studia ukończyła w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie, pod kierunkiem wybitnego klawesynisty niemieckiego, profesora Hansa Pischnera z Berlina. Po uzyskaniu dyplomu swoje umiejętności wzbogacała na międzynarodowych kursach w Sienie i Weimarze, pod kierunkiem znakomitych europejskich klawesynistów.
Obecnie Elżbieta Stefańska jest profesorem Akademii Muzycznej w Krakowie, gdzie prowadzi klasę klawesynu.

(Źródło: oficjalna strona projektu)

Świątynia w Sękowej to jeden z ponad 70 zabytków udostępnionych do zwiedzania na Otwartym Szlaku Architektury Drewnianej. Do końca września od czwartku do niedzieli przewodnicy czekają na turystów i chętnie dzielą się opowieściami o historii obiektów i skrywanych przez nich tajemnicach.

Kościół pw. św. św. Filipa i Jakuba Apostołów w Sękowej, fot. M. Klag (MIK)

Wstęp na wszystkie koncerty Festiwalu „Muzyka Zaklęta w Drewnie” jest wolny.

]]>
http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2016/07/22/muzyka-zakleta-w-drewnie-sekowa/feed/ 0
Otwarty Szlak Architektury Drewnianej http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2014/06/20/otwarty-szlak-architektury-drewnianej/ http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2014/06/20/otwarty-szlak-architektury-drewnianej/#respond Fri, 20 Jun 2014 08:08:44 +0000 http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/?p=12031 czytaj więcej]]> Szlak Architektury Drewnianej w Małopolsce logotyp 223x108Już od początku maja w ramach projektu Otwarty Szlak Architektury Drewnianej można zobaczyć wszystkie drewniane obiekty wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w Małopolsce oraz kościoły w Orawce i Sromowcach Niżnych.

Lista obiektów objętych projektem:

  • kościół p.w. św. Michała Archanioła w Dębnie Podhalańskim,
  • cerkiew greckokatolicka p.w. św. Paraskewii w Kwiatoniu,
  • kościół p.w. św. Leonarda w Lipnicy Murowanej,
  • kościół p.w. św. Jana Chrzciciela w Orawce,
  • cerkiew greckokatolicka Opieki Bogurodzicy NMP w Owczarach,
  • cerkiew p.w. św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku,
  • kościół św. św. Apostołów Filipa i Jakuba w Sękowej,
  • kościół p.w. św. Katarzyny w Sromowcach Niżnych.

Świątynie są otwarte:
czwartek – 9.00–18.00
piątek – 9.00–18.00
sobota – 9.00–18.00
niedziela – 12.00–17.00.

]]>
http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2014/06/20/otwarty-szlak-architektury-drewnianej/feed/ 0
Muzyka zaklęta w drewnie http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2014/06/06/muzyka-zakleta-w-drewnie/ http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2014/06/06/muzyka-zakleta-w-drewnie/#respond Fri, 06 Jun 2014 07:04:58 +0000 http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/?p=11981 czytaj więcej]]> Szlak Architektury Drewnianej w Małopolsce logotyp 223x108Po raz kolejny Małopolska Organizacja Turystyczna zaprasza wszystkich miłośników architektury drewnianej na cykl koncertów Muzyka zaklęta w drewnie. Przez najbliższe trzy miesiące w kilkunastu wybranych obiektach Szlaku Architektury Drewnianej będzie można posłuchać artystów z Polski i zagranicy.

Wstęp na wszystkie koncerty jest bezpłatny.

Program:

  • 15.06.2014, godz: 17.00, Zalipie – koncert plenerowy przy Zagrodzie Felicji Curyłowej
    Paulina Bisztyga Poetki świata
  • 29.06.2014, godz: 17.00, Lipnica Murowana – kościół p.w. św. Leonarda  (UNESCO) – koncert plenerowy Kapela Hanki Wójciak Broda Pana Boga – Bóg w piosenkach Kapeli Hanki Wójciak
  • 6.07.2014, godz: 11.30, Graboszyce – kościół p.w. św. Andrzeja – Cracow Guitar Quartet Muzyczne żywioły – ogień i woda
  • 13.07.2014, godz: 12.00, Dębno Podhalańskie – kościół p.w. św. Michała Archanioła (UNESCO) –
    Duo AccoSfera Akordeon – Muzyczny Kalejdoskop
  • 20.07.2014, godz: 16.00, Strzelce Wielkie – kościół p.w. św. Sebastiana Joanna Radziszewska – sopran, Przemysław Wiśniewski – flet traverso, Katarzyna Cichoń – wiolonczela, Andrzej Zawisza – klawesyn Solo i w duecie – barokowe sonaty i kantaty
  • 27.07.2014, godz: 17.00, Złockie – cerkiew greckokatolicka p.w. św. Dymitra – Ensemble Quattro Voce Perły ukraińskiego baroku w muzyce cerkiewnej
  • 3.08.2014, godz: 17.00, Sękowa – kościół p.w. św. św. Apostołów Filipa i Jakuba (UNESCO) – Angela Gaber Opowieści z Ziemi
  • 10.08.2014, godz: 18.00, Binarowa – kościół p.w. św. Michała Archanioła (UNESCO) – Susanna W sześciu kolorach
  • 17.08.2014, godz: 16.00, Jodłownik – kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny – Clave Duo – duet klawesynowy Piórkiem i dźwiękiem
  • 24.08.2014, godz: 18.00, Nowy Sącz – kościół pw. św. Rocha – OCTAVA ensemble, Zygmunt Magiera – kierownictwo artystyczne Cantus in lignum.
]]>
http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2014/06/06/muzyka-zakleta-w-drewnie/feed/ 0
Koncert Janusza Radka inaugurujący festiwal Muzyka Zaklęta w Drewnie http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2014/05/22/koncert-janusza-radka-inaugurujacy-festiwal-muzyka-zakleta-w-drewnie/ http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2014/05/22/koncert-janusza-radka-inaugurujacy-festiwal-muzyka-zakleta-w-drewnie/#respond Thu, 22 May 2014 10:17:43 +0000 http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/?p=11911 czytaj więcej]]> Szlak Architektury Drewnianej w Małopolsce logotyp 223x108 Małopolska Organizacja Turystyczna zaprasza na koncert Janusza Radka inaugurujący festiwal Muzyka Zaklęta w Drewnie, który odbędzie się w Krynicy-Zdroju 24 maja o godz. 19.00. Podczas koncertu plenerowego artysta zaprezentuje materiał ze swojego najnowszego recitalu Serwus do jutra. W programie pojawią się takie utwory jak: Ja Jestem Wamp, Groszki i Róże, Grande Valse Brillante, skomponowane do tekstów Haliny Poświatowskiej: Sheila, Halina, Kiedy Umrę Kochanie oraz autorskie kompozycje: Naprawdę Jesteś Piękna, Gdzieś Między Słowami, Pan Roman, Ukochana Żegnam Cię i wiele innych.

Tegoroczna edycja festiwalu Muzyka Zaklęta w Drewnie to już ósma odbywająca się na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce. Wydarzenie to, szczególnie w letnim okresie, może stanowić inspirację do podróży po Małopolsce i do zwiedzania cennych drewnianych zabytków.

 

Mat. organizatora

Koncerty w ramach festiwalu będą miały miejsce także we wpisanych na listę UNESCO kościołach w Dębnie Podhalańskim, Sękowej i Binarowej, przy kościele w Lipnicy Murowanej, a także w innych zabytkowych obiektach Szlaku Architektury Drewnianej.

Koncert Janusza Radka odbywa się z okazji Inauguracji Letniego Sezonu Turystycznego w Małopolsce.

Szczegółowe informacje na stronie www.drewniana.malopolska.pl

Muzykę Zaklętą w Drewnie oraz Szlak Architektury Drewnianej można również znaleźć na portalu Facebook.

Wstęp na koncerty jest bezpłatny

]]>
http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2014/05/22/koncert-janusza-radka-inaugurujacy-festiwal-muzyka-zakleta-w-drewnie/feed/ 0
Koncert Muzyka zaklęta w drewnie w Sękowej http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2013/07/03/koncert-muzyka-zakleta-w-drewnie-w-sekowej/ http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2013/07/03/koncert-muzyka-zakleta-w-drewnie-w-sekowej/#respond Wed, 03 Jul 2013 10:09:13 +0000 http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/?p=10396 7 lipca, o godzinie 17.00, odbędzie się kolejny koncert z cyklu Muzyka zaklęta w drewnie – Ile ważnego w tym, co nieważne. Tym razem w scenerii urokliwego kościoła pw. św. św. Filipa i Jakuba Apostołów w Sękowej wystąpią: Dorota Imiełowska i Łukasz Pawlikowski (wiolonczela) oraz Krzysztof Globisz (słowo). czytaj więcej]]> W najbliższą niedzielę, 7 lipca, o godzinie 17.00, odbędzie się kolejny koncert z cyklu Muzyka zaklęta w drewnie – Ile ważnego w tym, co nieważne. Tym razem w scenerii urokliwego kościoła pw. św. św. Filipa i Jakuba Apostołów w Sękowej wystąpią: Dorota Imiełowska i Łukasz Pawlikowski (wiolonczela) oraz Krzysztof Globisz (słowo).

W programie:

  • Poezja: ks. Jana Twardowski, o. Andrzej Zając
  • Muzyka: A. Vivaldi, B. Marcello, G. Rossinii, J.B. de Boismortier

Mat. organizatora

Muzyka Zaklęta w Drewnie to cykl plenerowych koncertów, od siedmiu lat organizowanych przez Małopolską Organizację Turystyczną. Odbywają się one w niedzielne popołudnia (czerwiec–sierpień), w scenerii małopolskich zabytków tworzących Szlak Architektury Drewnianej.

Program koncertów Muzyka Zaklęta w Drewnie

Wstęp na wszystkie koncerty jest bezpłatny.

]]>
http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2013/07/03/koncert-muzyka-zakleta-w-drewnie-w-sekowej/feed/ 0
Cykl koncertów Muzyka zaklęta w drewnie http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2013/05/23/cykl-koncertow-muzyka-zakleta-w-drewnie/ http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2013/05/23/cykl-koncertow-muzyka-zakleta-w-drewnie/#respond Thu, 23 May 2013 13:08:01 +0000 http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/?p=10205 Muzyka Zaklęta w Drewnie to cykl plenerowych koncertów, od siedmiu lat organizowanych przez Małopolską Organizację Turystyczną. Odbywają się one w niedzielne popołudnia (czerwiec–sierpień), w scenerii małopolskich zabytków tworzących Szlak Architektury Drewnianej. czytaj więcej]]> Szlak Architektury Drewnianej (woj. małopolskie) logotyp 223 x 108Muzyka zaklęta w drewnie to cykl plenerowych koncertów, od siedmiu lat organizowanych przez Małopolską Organizację Turystyczną.

Odbywają się one w niedzielne popołudnia (czerwiec–sierpień), w scenerii małopolskich zabytków tworzących Szlak Architektury Drewnianej.

Tegoroczna edycja wydarzenia będzie szczególna ze względu na jubileusz 10-lecia wpisania drewnianych kościołów południowej Polski na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO. Należą do nich: kościół pw. św. Michała Archanioła w Binarowej, kościół pw. św. Michała Archanioła w Dębnie Podhalańskim, kościół pw. św. Leonarda w Lipnicy Murowanej oraz kościół pw. św. św. Filipa i Jakuba w Sękowej.

Mat. organizatora

Inauguracyjny koncert Muzyki zaklętej w drewnie odbędzie się 25 maja 2013 r. o godzinie 17.00 przed kościołem pw. św. Leonarda w Lipnicy Murowanej. Będzie to recital Mieczysława Szcześniaka, zdobywcy Bursztynowego Słowika i wielu innych nagród.

Kościół pw. św. Leonarda w Lipnicy Murowanej, fot. K. Fidyk

Urząd Gminy oraz gospodarz wydarzenia – kościół pw. św. Leonarda w Lipnicy Murowanej – zapraszają także na uroczystość w ramach obchodów jubileuszu 10-lecia wpisania kościoła na Listę UNESCO. Kolejnym wydarzeniem towarzyszącym będą XV Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego. Wejdź na szlak! (25–26 maja), podczas których prezentowane będą trzy z kościołów wpisanych na Listę UNESCO (Lipnica Murowana, Binarowa, Sękowa) oraz małopolskie dwory w: Nawojowej Górze, Płazie oraz Gorzeniu Górnym.

Program koncertów Muzyka zaklęta w drewnie
Program XV Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego. Wejdź na szlak!

Wstęp na wszystkie koncerty oraz do obiektów prezentowanych podczas Dni Dziedzictwa jest bezpłatny.

Fot. K. Fidyk (MIK)

]]>
http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2013/05/23/cykl-koncertow-muzyka-zakleta-w-drewnie/feed/ 0
3 szlaki w 2 Dni – Dni Dziedzictwa 2013 http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2013/05/23/3-szlaki-w-2-dni/ http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2013/05/23/3-szlaki-w-2-dni/#respond Thu, 23 May 2013 06:51:07 +0000 http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/?p=10152 czytaj więcej]]> Zabytki trzech szlaków: Dwory MałopolskiKrakowskiego Szlaku Techniki oraz Małopolskiej Trasy UNESCO, będzie można zwiedzać w kolejny weekend XV Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego. Wejdź na szlak!

Podczas drugiego weekendu, 25–26 maja 2013, zostaną udostępnione zabytki na:

Krakowskim Szlaku Techniki PROGRAM 

–         Zespół elektrowni miejskiej w Krakowie (ul. Dajwór 27, Kraków),

–         Zespół zajezdni tramwajowej w Krakowie, Muzeum Inżynierii Miejskiej (ul. św. Wawrzyńca 15, Kraków),

–         Zespół gazowni miejskiej w Krakowie (ul. Gazowa 12–16, Kraków).

w Małopolsce zachodniej szlak Dwory Małopolski PROGRAM 

–         Willa Domańskich w Nawojowej Górze (pow. krakowski, gmina Krzeszowice),

–         Pałac Starzeńskich w Płazie (pow. chrzanowski, gmina Chrzanów),

–         Dwór Emila Zegadłowicza w Gorzeniu Górnym (pow. wadowicki, gmina Wadowice),

Małopolskiej Trasie UNESCO PROGRAM

–        Kościół pw. św. Leonarda w Lipnicy Murowanej (pow. bocheński, gmina Lipnica Murowana),

–        Kościół pw. św. Michała Archanioła w Binarowej (pow. gorlicki, gmina Biecz),

–        Kościół pw. św. św. Filipa i Jakuba Apostołów w Sękowej (pow. gorlicki, gmina Sękowa).

Więcej informacji

]]> http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2013/05/23/3-szlaki-w-2-dni/feed/ 0 Wejdź na szlak! XV Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2013/03/20/wejdz-na-szlak-xv-malopolskie-dni-dziedzictwa-kulturowego/ http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2013/03/20/wejdz-na-szlak-xv-malopolskie-dni-dziedzictwa-kulturowego/#respond Wed, 20 Mar 2013 08:58:51 +0000 http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/?p=8023 Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego. W ramach przyszłorocznej, XV odsłony, odbywającej się pod hasłem „Wejdź na szlak!”, zostaną zaprezentowane obiekty znajdujące się na czterech małopolskich szlakach kulturowych. czytaj więcej]]> Małopolski Instytut Kultury logotyp 223 x 108W Małopolskim Instytucie Kultury trwają już prace nad kolejną edycją jednego z największych cyklicznych wydarzeń promujących bogactwo kulturowe regionu – Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego. W ramach przyszłorocznej, XV odsłony, odbywającej się pod hasłem „Wejdź na szlak!”, zostaną zaprezentowane obiekty znajdujące się na czterech małopolskich szlakach kulturowych.

W pierwszy weekend, 18–19 maja 2013, zostaną pokazane obiekty na:

Podczas drugiego weekendu, 25–26 maja 2013, będzie można zwiedzać zabytki:

Więcej informacji

 

]]>
http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2013/03/20/wejdz-na-szlak-xv-malopolskie-dni-dziedzictwa-kulturowego/feed/ 0
Małopolska pod gontem http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2012/08/14/malopolska-pod-gontem/ http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2012/08/14/malopolska-pod-gontem/#respond Tue, 14 Aug 2012 15:01:16 +0000 http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/?p=7087 czytaj więcej]]> Szlaki Małopolski logotyp 223 x108Turyści odwiedzający Małopolskę najczęściej udają się do Krakowa, o którego wartościach i atrakcjach nie trzeba nikogo przekonywać. Bardziej na południe leży „egzotyczne” Podhale ze swoimi specjałami kulinarnymi, barwną gwarą, malowniczą architekturą i kulturą ludową. Ale te dwa punkty na mapie to nie wszystko, co Małopolska może zaoferować miłośnikom turystyki.

Małopolska to jeden z najatrakcyjniejszych polskich regionów, mający niezwykle bogaty krajobraz kulturowy, który kształtował się przez stulecia poprzez współistnienie na tym terenie różnorodności etnograficznej, etnicznej i wyznaniowej. To obszar o unikalnej kulturze duchowej i materialnej, którego mieszkańcy stworzyli fascynującą mozaikę kulturową.

Krakowiacy, Górale, Lachy, Łemkowie oraz mniejszości narodowe – Żydzi, Romowie, osadnicy niemieccy, a także oddziaływanie kultur słowackiej i węgierskiej wywarły wpływ na kształtowanie się tożsamości regionu, widoczny do dziś w zwyczajach, obrzędach, a przede wszystkim w architekturze.

Kościół pw. Michała Archanioła w Binarowej, fot. M. Klag (MIK)

W Małopolsce spotykamy niezwykłe bogactwo tradycji budownictwa drewnianego, które stało się atrakcją turystyczną i elementem rozpoznawalności regionu. Na tym terenie drewno było najpopularniejszym materiałem budowlanym ze względu na swoje właściwości, dostępność i łatwość obróbki.

Drewniane budynki były ciepłe (szpary pomiędzy belkami uszczelniano mchem i gliną) i można je było wybudować stosunkowo łatwo i tanio. Mankamentem tego materiału była łatwopalność oraz nietrwałość – drewno pozbawione odpowiedniej konserwacji szybko niszczało.

Większość budynków, zarówno sakralnych, jak i świeckich, była wznoszona w konstrukcji zrębowej, gdzie do łączenia elementów nie używano gwoździ, zatem poszczególne części musiały być idealnie dopasowane. Dachy kryto strzechą lub gontem, a wiele elementów wyposażenia oraz detali architektonicznych było zdobionych ornamentami o bogatej symbolice.

Odmienne tradycje grup etnograficznych mieszkających w Małopolsce, a także uwarunkowania środowiska naturalnego i zróżnicowane typy gospodarki spowodowały wykształcenie się różnorodnych form i funkcji budownictwa drewnianego. Do dziś zachowało się wiele świadczących o tym przykładów: chłopskie chałupy i gospodarstwa (obory, stodoły, stajnie, ule), całe zespoły zabudowy wiejskiej czy małomiasteczkowej. Dwory i dworki szlacheckie będące siedzibami rodowymi wielu znakomitych małopolskich rodzin, ozdobione gankiem oraz drewnianymi kolumnami. Dziewiętnastowieczne wille, często pełniące funkcję pensjonatów, zbudowane w stylu witkiewiczowskim w Zakopanem, oraz zabudowa małopolskich uzdrowisk – Krynicy, Muszyny czy Szczawnicy, wzorowana na architekturze uzdrowisk alpejskich. Oprócz budynków mieszkalnych interesującymi zabytkami są drewniane karczmy – przystanki w podróży, spichlerze, szałasy pasterskie oraz zabytki techniki: młyny, tartaki, folusze.

Integralnym elementem krajobrazu kulturowego Małopolski są drewniane świątynie różnych wyznań – gotyckie kościoły czy greckokatolickie lub prawosławne cerkwie z baniastymi kopułami w Beskidzie Sądeckim i Niskim. W wielu miejscach można jeszcze spotkać drewniane dzwonnice, malownicze kapliczki, figury świętych czy przydrożne krzyże.

Kościół w Sękowej, fot. M. Klag (MIK)

Odmienność etniczna i kulturowa ludności zamieszkującej Małopolskę przejawiała się także w wielowyznaniowości tego regionu. Charakterystycznym elementem krajobrazu są drewniane kościoły, a im dalej na wschód także cerkwie. Były one lokalizowane na wzniesieniach, pośród drzew, które chroniły budynki przed deszczem i pełniły rolę piorunochronu.

Współcześnie drewniane budownictwo w Małopolsce doczekało się rehabilitacji oraz specjalnej ochrony. Najcenniejsze zabytki przenoszone są do skansenów, które prezentują dziedzictwo poszczególnych grup etnograficznych i nieprzypadkowo najwięcej muzeów na wolnym powietrzu znajduje się właśnie w województwie małopolskim.

Część obiektów chroniona jest in situ (dosł. w miejscu, w którym się znajduje), stając się oddziałami małopolskich muzeów. Najbardziej unikatowe zabytki – kościoły drewniane południowej Małopolski w Binarowej, Bliznem, Dębnie, Sękowej, Haczowie, Lipnicy Murowanej – zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO.

Najstarsze zachowane do dziś świątynie rzymskokatolickie powstały jeszcze w XV wieku i charakteryzują się strzelistymi, spadzistymi dachami i wysmukłą sylwetką. Malownicze kościółki o konstrukcji zrębowej, kryte gontem są zawsze orientowane – prezbiterium skierowane jest ku wschodowi. Świątynie budowane od XV do XVII wieku noszą ślady stylu gotyckiego i późnogotyckiego, kościoły z XVIII wieku swoją bryłą nawiązują do baroku.

Jednym z przykładów tego typu, jest kościół pw. śś. Piotra i Pawła z Łososiny Dolnej, zbudowany w 1739 roku, od 2004 roku znajdujący się w Sądeckim Parku Etnograficznym. Widocznym z daleka elementem świątyni jest wieża nakryta baniastym hełmem, pełniąca funkcję dzwonnicy.

Równie charakterystycznym elementem krajobrazu wschodniej Małopolski były drewniane cerkwie, użytkowane głównie przez ludność łemkowską modlącą się w obrządku greckokatolickim lub prawosławnym. Te obiekty sakralne powstawały na styku kultur: łacińskiej i wschodniej, stąd też wiele charakterystycznych elementów powtarza się w bryle architektonicznej obu typów świątyń. Są one również orientowane i składają się z trzech części: babińca (zlokalizowanego pod wieżą – dzwonnicą), kwadratowej nawy oraz prezbiterium.

Z pewnością warto zobaczyć cerkiew greckokatolicką pw. śś. Kosmy i Damiana w Bartnem, zbudowaną w 1842 roku i doskonale komponuje się z krajobrazem i przyrodą Beskidu Niskiego. Świątynia reprezentuje typ zachodniołemkowski – w środku podzielona jest na trzy części, a zabytkowy, barokowy ikonostas, oddziela nawę od prezbiterium.

Innym wyjątkowym obiektem sakralnym, jest ewangelicki zbór drewniany, zbudowany w Stadłach w 1784 roku, a obecnie znajdujący się na terenie Sądeckiego Parku Etnograficznego. Jego fundatorami byli osadnicy niemieccy, którzy przybyli na tereny Beskidu Sądeckiego w XVIII wieku w ramach tzw. kolonizacji józefińskiej. Po drugiej wojnie światowej nieużytkowany zbór został przeniesiony do miejscowości Świniarsko, gdzie do końca XX wieku funkcjonował jako kościół rzymskokatolicki. W 2003 roku został przeniesiony do skansenu i odzyskał pierwotny kształt. Wewnątrz świątyni można podziwiać charakterystyczne dla tego typu budowli empory, czyli dodatkowe kondygnacje o charakterze antresoli.

Te i inne obiekty drewniane to prawdziwe atrakcje turystyczne regionu, do których warto się udać, by podziwiać proporcje budynków, artyzm i kunszt mistrzów ciesielskich. Wiele z nich pełni dzisiaj funkcje pensjonatów, restauracji, prywatnych muzeów, co przyczynia się do ochrony poszczególnych obiektów i sprzyja tworzeniu współczesnych funkcji tych zabytków.

Fot. K. Fidyk (MIK)

Zachętą do zwiedzania tych miejsc są organizowane w nich lub w związku z nimi wydarzenia kulturalne, jak Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego i przedsięwzięcia, które ożywiają kulturowe dziedzictwo i przedstawiają je we współczesnym kontekście. Poza chęcią obejrzenia zabytku, interesująca jest także możliwość poznania lokalnych tradycji i wynikająca zeń okazja do podziwiania unikatowych wyrobów rękodzieła czy posmakowania specjałów kulinarnych.

Warto uwzględnić w planach podróży zwiedzanie obiektów architektury drewnianej w Małopolsce. Poznanie dziedzictwa etnograficznego regionu, jego bogactwa i różnorodności, to szansa na odkrycie zupełnie innego oblicza Małopolski. Wiele pełnych uroku miejsc znajduje się poza głównymi szlakami turystycznymi, a odwiedzając je, można na chwilę powrócić do historycznej Małopolski, pod strzechy i pod gonty.

Materiał opracowany w ramach Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego, cyklicznego wydarzenia Województwa Małopolskiego, realizowanego przez Małopolski Instytut Kultury. Więcej na www.dnidziedzictwa.pl.

]]>
http://szlakimalopolski.mik.krakow.pl/2012/08/14/malopolska-pod-gontem/feed/ 0