W trwającej dwa dni konferencji jej uczestnicy wysłuchają ponad dwudziestu wystąpień. Dużą atrakcją dla Uczestników będzie podsumowanie Światowych Dni Turystyki 2016 w Krakowie. Dokonają tego bp Damian Muskus OFM – Koordynator generalny Komitetu Organizacyjnego ŚDM oraz Szymon Gatlik z Wydziału Promocji i Turystyki Urzędu Miasta Krakowa.

Jako gości zagranicznych ujrzymy Don Gaetano Giovanniego Biallo z watykańskiego domu pielgrzyma „Opera Romana Pellegrinaggi”, Alexandre Marto Pererię ze Stowarzyszenia Ourem z Fatimy, Otto van Veen’a – konsula honorowego Rzeczypospolitej Polskiej w Utrechcie oraz Rabina Avrahama Kriegera z Instytutu Shem Olam.

(Źródło: materiały organizatora)

Więcej na temat konferencji na stronie internetowej konferencji.

Tegoroczny tytuł konferencji odnosi się do wydarzeń, które zarówno dla kultury, jak i turystyki są magnesem przyciągającym nie tylko miłośników kultury, ale także turystów. Wśród wydarzeń znajdują się zarówno te znane na całym świecie (mega wydarzenia, wydarzenia wyróżniające) jak i lokalne organizowane dla mniejszych grup uczestników. Powodem zainteresowania nimi może być fakt, że zarówno na rynku kultury jak i turystyki występuje bardzo duże zainteresowanie tego rodzaju przedsięwzięć począwszy od wydarzeń stricte kulturalnych takich jak koncerty, festiwale (muzyczne, filmowe, teatralne), wystawy poprzez wydarzenia folklorystyczne, rekonstrukcje historyczne na wydarzeniach sportowych kończąc. Różnorodność tematyczna wydarzeń idzie w parze ze zróżnicowaniem ich rangi (międzynarodowe, krajowe, regionalne), skali (masowe, niszowe), form organizacyjnych (festiwale, wystawy, imprezy plenerowe, kameralne itp.) czy cykliczności (cykliczne, jednorazowe).

(Źródło: materiały organizatora)

Organizatorami konferencji są Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Łódzkiego oraz Instytut Geografii Miast i Turyzmu Uniwersytetu Łódzkiego.

Rozważania uczestników konferencji mają prowadzić do pogłębionej refleksji nad problematyką tożsamości i obcości w turystyce. Za charakterystyczne dla epoki postnowoczesności uznaje się równolegle występowanie tych cech. W turystyce obydwie one stanowią atrakcję turystyczną, będącą przedmiotem zainteresowania turystów poszukujących autentyzmu, ale też odmienności. Atrakcyjność nieznanego prowadzi do urynkowienia na wielką skalę „codzienności” mieszkańców z innych kręgów kulturowych, co z jednej strony stymuluje rozwój gospodarczy miejscowości, regionów i krajów, ale z drugiej nieuchronnie wiedzie do konfliktów pomiędzy konsumentami wrażeń a ich często wymuszonymi.
Problemem godnym rozważenia wydaje się być oddziaływanie mega skali korporacjiturystycznych na specyficzne lokalne środowisko przedsiębiorczości turystycznej, a w szczególności na zagospodarowanie turystyczne, rynek pracy i warunki ekonomiczne.
Interesującym wydaje się też być zagadnienie adaptacji miejscowych biznesów do warunków globalnego rynku, umiejętności znajdowania swojej specyficznej niszy, podatności na szybko zachodzące zmiany rynkowe oraz organizacyjno-formalne.
Kolejna grupa proponowanych do dyskusji zagadnień odnosi się do zachowań przestrzennych we współczesnej turystyce. Dotyczy to takich zjawisk, jak rozprzestrzenianie poprzez uczestnictwo w turystyce obcych wzorów kulturowych oraz makdonaldyzacja przestrzeni turystycznej poprzez wprowadzanie na rynek ponadnarodowych produktów turystycznych. Będący ich konsekwencją postępujący proces unifikacji przestrzeni
prowadzi do wypierania tradycyjnych, wyrosłych w procesie realizacji egzystencjonalnych potrzeb „miejsc” i zastąpienia ich odpowiadającymi potrzebie chwili „nie-miejscami”. Ma to poważne konsekwencje dla poczucia tożsamości mieszkańców, którzy zatracają znajomość lokalnego kodu kulturowego i w związku z tym nie są w stanie zapewnić trwałości regionalnej tradycji.

(Źródło: oficjalny komunikat o konferencji)

Zakres tematyczny konferencji:

• interakcje międzykulturowe w przestrzeni turystycznej,
• różnice kulturowe jako atrakcja turystyczna,
• społeczno-kulturowe dysfunkcje turystyki,
• globalizacja a unifikacja przedsiębiorczości turystycznej,
• różnice kulturowe a zachowania w biznesie turystycznym,
• edukacja wielokulturowa,
• komunikacja w warunkach globalizacji,
• wielokulturowość a regionalizm,
• miejsca i nie-miejsca ponowoczesności.

Więcej informacji o konferencji.

Wiki Lubi Zabytki to otwarty konkurs fotograficzny, którego ideą jest sfotografowanie wszystkich obiektów, które posiadają status zabytku nieruchomego oraz są uwzględnione w wykazach zabytków prowadzonych przez Wojewódzkich Konserwatorów Zabytków. Dzięki pozyskanym fotografiom będzie możliwe zilustrowanie haseł dotyczących poszczególnych obiektów znajdujących się w Wikipedii. Na autorów najciekawszych fotografii czekają nagrody.

Cerkiew w Kwiatoniu, fot. K. Fidyk (MIK)

Pomysł na konkurs narodził się w roku 2010 w Holandii. Rok później w rywalizacji o
nagrody uczestniczyło 5,5 tys. fotografów z 18 państw europejskich, którzy przesłali łącznie ponad 168 tys. zdjęć – dzięki temu Wiki Loves Monuments 2011 trafił do Księgi Rekordów Guinessa w kategorii „Największy Konkurs Fotograficzny”. Ubiegłoroczna edycja konkursu objęła już cały świat: 15 tys. osób z 35 krajów przesłało ponad 361 tys. zdjęć.

W polskiej edycji konkursu w 2012 roku , wzięło udział 679 uczestników, którzy załadowali do repozytorium wolnych mediów Wikipedii – Wikimedia Commons, ponad 51 tys. zdjęć polskich zabytków. Pod względem liczby przesłanych zdjęć Polska zajęła pierwsze miejsce wśród wszystkich krajów biorących udział w konkursie.

(Źródło: informacja prasowa o konkursie)

Organizatorem konkursu jest Stowarzyszenie Wikimedia Polska.

Otwarte zabytki to projekt Centrum Cyfrowego, którego celem jest stworzenie otwartego, obywatelskiego katalogu polskich zabytków. W efekcie powstanie portal, dzięki któremu będzie można m.in. tworzyć trasy wycieczek, poznawać historię swojej okolicy, monitorować stan zabytków, dodawać zdjęcia i opisy.

(Cytat za: oficjalną stroną festiwalu)

Gra rozpocznie się o godz. 10.00, jednak wcześniej należy się zarejestrować (warsztaty@nina.gov.pl). Do udziału w grze można zgłaszać się zespołami.

W trakcie gry, która odbędzie się podczas festiwalu zawodnicy zostaną poproszeni o dotarcie w wyznaczone miejsce, uzupełnienie profilu jednego z warszawskich zabytków na otwartezabytki.pl i zaprezentowanie go w finale pozostałym uczestnikom.

Po drodze na graczy czekają specjalne wskazówki i zadania, które otrzymają od zabytkowych agentów specjalnych.

(Cytat za: oficjalną stroną festiwalu)

Program festiwalu Kultura 2.0.

Rozważania uczestników konferencji mają prowadzić do pogłębionej refleksji nad miejscem turystyki kulturowej w gospodarce rynkowej oraz w modelu życia społecznego epoki płynnej nowoczesności. Masowy charakter i skala tej formy turystyki powodują, że jest ona zwykle postrzegana jako jeden ze stymulatorów rozwoju gospodarczego, ale także jako szczególny obszar działań edukacyjnych i wychowawczych w wymiarze jednostkowym i społecznym.
Jednakże pojawiają się liczne wątpliwości co do realnego udziału turystyki w tworzeniu z jednej strony godziwych warunków życia dla jednostek i całego społeczeństwa, z drugiej – kreowaniu wartości tradycyjnie przypisywanych turystyce kulturowej, jak tolerancja czy uwrażliwienie na ubóstwo.
Wątpliwości te wynikają – między innymi – z obserwacji dokonywanych na poziomie przedsiębiorstw turystycznych, których praktyka wydaje się być często motywowana wyłącznie zyskiem i jest daleka od etyki, z perspektywy globalnej, gdzie rządzi chaos, będący odzwierciedleniem nasilającego się kryzysu kapitalizmu z załamaniem mechanizmów regulacyjnych i niepokojami społecznymi, czy, wreszcie, ze zmian zachodzących w społecznych relacjach i ich zorientowaniem na potrzeby indywidualne, w ekstremalnej – niekiedy – skali.

(Cytat za: oficjalną stroną konferencji)

Informacje o konferencji

Zarówno w pierwszym jak i drugim przypadku musi być zapewniona dostępność komunikacyjna (możliwość dojazdu środkami komunikacji publicznej lub samochodem) oraz precyzyjnie podana lokalizacja (w formie
informacji na stronie internetowej, dokładnego opisu w przewodniku, folderze lub funkcjonalnej mapy).

fot. arch. MIK

Samo udostępnienie nie jest jednak jeszcze ofertą w sensie turystycznym. Aby szlak funkcjonował muszą być podejmowane różnorodne działania mające na celu animację szlaku jako spójnej oferty: edukacyjnej i kulturalnej. Oferta może składać się z wielu elementów np: stałych, wydarzeń cyklicznych lub specjalnych projektów realizowanych w sezonie turystycznym utrzymujących i rozwijających zainteresowanie szlakiem jako ofertą dla turystów kulturowych.

Poszczególnymi składnikami tej oferty są:

• atrakcje pierwotne, nie stworzone dla celów turystycznych – właściwe nośniki wartości kulturowych (obiekty dziedzictwa kulturowego materialnego i niematerialnego),
• atrakcje stworzone dla celów turystycznych (muzea, cykliczne eventy, parki tematyczne),
• miejsca usług dla turystów (infrastruktura gastronomiczna, noclegowa, sklepy z pamiątkami itp.),
• instytucje, organizacje i stowarzyszenia powołane dla celów obsługi szlaku (stałe usługi warsztatowe, przewodnickie).

(Opracowano na podstawie: A. Mikos v. Rohrscheidt , Polskie szlaki turystyczno-kulturowe: kryteria i zasady waloryzacji potencjału, „Turystyka kulturowa”, nr 4/2009, s.26)

Poziom propozycji powinien być zróżnicowany i dostosowany do różnych grup turystów (ze względu na wiek, zainteresowania itp.). Tak skonstruowana oferta ma wpływ na odbiór szlaku przez turystów, a w konsekwencji tworzy markę szlaku kulturowego.

Niestety, część szlaków kulturowych w Małopolsce nie posiada rozbudowanej oferty turystyczno-kulturowej, dlatego niewielu turystów ceni ją sobie i nie traktuje jako propozycji tematycznego zwiedzania.

Turystyka dziedzictwa (heritage tourism) to podróżowanie w celu poznawania miejsc, przedmiotów kultury materialnej i duchowej oraz działań, które w sposób autentyczny przedstawiają historię oraz wartości kulturowe, zarówno przeszłe jak i teraźniejsze. Ta forma turystyki obejmuje zwiedzanie miejsc historycznych i archeologicznych, poznawanie lokalnych tradycji i zwyczajów, udział w imprezach kulturalnych, a także poznawanie dziedzictwa przemysłowego.

Turystyka dziedzictwa zakłada poszanowanie wyjątkowych walorów etnograficznych regionów, wpływa na promocję lokalnej kultury oraz spełnia funkcje edukacyjne – uczy tradycji i historii regionu oraz pielęgnuje lokalne wartości. Turystyka dziedzictwa jest szansą na rozwój lokalny terenów wiejskich. W oparciu o prowadzoną działalność turystyczną można tam tworzyć nowe miejsca pracy – przy organizacji i obsłudze ruchu turystycznego. Aby turystyka dziedzictwa mogła się rozwijać powstają szlaki kulturowe, zwane też tematycznymi, lub szlakami dziedzictwa.

(Na podstawie artykułu: Turystyka dziedzictwa a przedsiębiorstwo społeczne)

fot. arch. MIK

Turystyka dziedzictwa kulturowego swoim zakresem obejmuje zabytkowe obiekty ruchome i nieruchome a także dziedzictwo niematerialne.

Turystyka dziedzictwa kulturowego to:

• turystyka chronionego dziedzictwa,
• turystyka historyczna,
• turystyka etnograficzna,
• turystyka „małych ojczyzn”,
• turystyka sentymentalna.

(Typologia za: K. Buczkowska, Turystyka kulturowa, Poznań 2008, s. 46)

Funkcjonowanie obiektów zabytkowych w ramach szlaku kulturowego sprzyja ich zabezpieczeniu i popularyzacji. Ich ochrona i rewitalizacja związana jest z ich współczesną funkcją – a to z kolei ma to ścisły związek z polityką ochrony dziedzictwa, która stara się odchodzić od biernego podtrzymywania zabytku w stronę jego rewitalizacji i stworzenia potencjału dla różnych działań: rynkowych, społecznych, kulturowych. Użytkowanie dziedzictwa (komodyfikacja) staje się czynnikiem determinującym jego ochronę i promocję.

Możliwości pozyskania funduszy na renowację zabytków funkcjonujących w ramach ważnego szlaku, są zdecydowanie większe, niż poszukiwanie źródeł finansowania dla pojedynczego obiektu, dla którego brak jest strategii jego funkcjonowania.

fot. arch. MIK

Podobnie jest z promocją. Promowanie obiektów funkcjonujących w ramach „sieci” jest zdecydowanie tańsze i bardziej opłacalne. Koszty promocji szlaku kulturowego są podzielone pomiędzy poszczególnych właścicieli obiektów i instytucji ujętych w szlaku, natomiast zasięg działań promocyjnych jest pomnożony przez liczbę obiektów na szlaku. Każdy z obiektów promuje nie tylko swoją, pojedynczą ofertę, ale również partnerów ze szlaku.

Zainteresowanie turystów odrestaurowanymi, ciekawie zaaranżowanymi zabytkami, w dodatku znajdującym się na szlaku, w ramach szerszej, tematycznie połączonej całości, sprzyja ochronie poszczególnych obiektów. Tak samo tworzenie oferty kulturalnej i edukacyjnej sprzyja tworzeniu współczesnych funkcji tych obiektów. Turyści chcą je nie tylko zwiedzać, ale także brać udział w różnego rodzaju wydarzeniach, działaniach i przedsięwzięciach, chcą kupować lokalne wyroby czy specjały, opłacać noclegi w wyjątkowych miejscach, nabywać literaturę pokazującą kontekst i historię miejsc na szlaku. Jest to długofalowa metoda tworzenia nowoczesnych przedsięwzięć biznesowych opartych na dziedzictwie i lokalnym potencjale.

fot. arch. MIK

Jednak by ten system mógł funkcjonować niezbędne jest zbudowanie przynajmniej kilku dużych, dobrze zarządzanych szlaków. Bez silnych marek, bez skupienia się na wybranych całościach będących spójną ofertą, bez biznesplanu funkcjonowania szlaków po ich „wdrożeniu”, stają się one tylko tematycznymi trasami zwiedzania.

Foto: MIK

Marka jest narzędziem służącym do przekazania pewnej, zaplanowanej informacji (tożsamości). Marka to nazwa, termin, symbol wzór lub ich kombinacja, stworzona w celu:

• identyfikacji produktu – znajomość marki jest uzyskiwana w procesie przekazu marketingowego oraz doświadczenia – wiedzy turystów,

• wyróżnienia spośród konkurencji – w tym celu należy powiązać produkt z klientem, starając się dobrać cechy produktu turystycznego i ułożyć treść przekazu reklamowego, aby przyciągnąć uwagę turysty, wzbudzić zainteresowanie produktem, zachęcić do przyjazdu, a wreszcie wywołać działanie – podróż.

Stworzenie marki produktu turystycznego wzmacnia jego pozycję na rynku usług turystycznych:

• rośnie świadomość i rozpoznawalność produktu (jasny, profilowany komunikat),
• rośnie zainteresowanie turystów,
• wzrasta grupa lojalnych turystów.

Markowy produkt turystyczny ma unikalną osobowość, coś co wyróżnia go spośród wielu innych. Więcej o marce produktów turystycznych można przeczytać na stronach Polskiej Agencji Rozwoju Turystyki S.A.

Wyrazistość szlaku kulturowego tworzona jest poprzez ofertę zwiedzania tematycznego, przeznaczonego dla pasjonatów, koneserów ściśle określonych dziedzin. Budowanie marki szlaku kulturowego polega na stworzeniu wyrazistego, nowoczesnego produktu turystyki kulturowej. Szlak powinien stać się kompleksowym produktem turystycznym, który będzie łatwo identyfikowalny dla potencjalnych turystów, będzie się wyróżniał na rynku szlaków oraz będzie reprezentował stały, wysoki poziom.

Współdziałanie ośrodków, instytucji, obiektów, objętych szlakiem z koordynatorem trasy powinno być jasno określone. Efektami takiej współpracy są: wysoki standard usług świadczonych w ramach funkcjonowania szlaku oraz wysoka jakość merytoryczna i graficzna.

Dodatkową ofertą łączącą poszczególne obiekty w ośrodkach i może też miejscowości jest wspólna oferta rabatowa, pozwalająca premiować turystów podróżujących szlakiem.