Szlaki kulturowe są tematyczną ofertą turystyczną, pozwalającą na unikalne pokazanie dziedzictwa kulturowego jako szeregu obiektów związanych ze ściśle określonym zagadnieniem.

Funkcjonowanie obiektów zabytkowych w ramach szlaku kulturowego sprzyja ich zabezpieczeniu i popularyzacji. Ich ochrona i rewitalizacja związana jest z ich współczesną funkcją – a to z kolei ma to ścisły związek z polityką ochrony dziedzictwa, która stara się odchodzić od biernego podtrzymywania zabytku w stronę jego rewitalizacji i stworzenia potencjału dla różnych działań: rynkowych, społecznych, kulturowych. Użytkowanie dziedzictwa (komodyfikacja) staje się czynnikiem determinującym jego ochronę i promocję.

Możliwości pozyskania funduszy na renowację zabytków funkcjonujących w ramach ważnego szlaku, są zdecydowanie większe, niż poszukiwanie źródeł finansowania dla pojedynczego obiektu, dla którego brak jest strategii jego funkcjonowania.

fot. arch. MIK

Podobnie jest z promocją. Promowanie obiektów funkcjonujących w ramach „sieci” jest zdecydowanie tańsze i bardziej opłacalne. Koszty promocji szlaku kulturowego są podzielone pomiędzy poszczególnych właścicieli obiektów i instytucji ujętych w szlaku, natomiast zasięg działań promocyjnych jest pomnożony przez liczbę obiektów na szlaku. Każdy z obiektów promuje nie tylko swoją, pojedynczą ofertę, ale również partnerów ze szlaku.

Zainteresowanie turystów odrestaurowanymi, ciekawie zaaranżowanymi zabytkami, w dodatku znajdującym się na szlaku, w ramach szerszej, tematycznie połączonej całości, sprzyja ochronie poszczególnych obiektów. Tak samo tworzenie oferty kulturalnej i edukacyjnej sprzyja tworzeniu współczesnych funkcji tych obiektów. Turyści chcą je nie tylko zwiedzać, ale także brać udział w różnego rodzaju wydarzeniach, działaniach i przedsięwzięciach, chcą kupować lokalne wyroby czy specjały, opłacać noclegi w wyjątkowych miejscach, nabywać literaturę pokazującą kontekst i historię miejsc na szlaku. Jest to długofalowa metoda tworzenia nowoczesnych przedsięwzięć biznesowych opartych na dziedzictwie i lokalnym potencjale.

fot. arch. MIK

Jednak by ten system mógł funkcjonować niezbędne jest zbudowanie przynajmniej kilku dużych, dobrze zarządzanych szlaków. Bez silnych marek, bez skupienia się na wybranych całościach będących spójną ofertą, bez biznesplanu funkcjonowania szlaków po ich „wdrożeniu”, stają się one tylko tematycznymi trasami zwiedzania.

Foto: MIK