W 2013 roku mija 540. rocznica urodzin i 470. rocznica śmierci Mikołaja Kopernika, jednego z najwybitniejszych naukowców wszechczasów, interesującego się różnymi dziedzinami wiedzy – od astronomii, poprzez matematykę, prawo i ekonomię, po strategię wojskową, medycynę i… tłumaczenia. Jubileusz ten może stanowić dobrą okazję do tego, by zanurzyć się w świat nauki, zobaczyć, jak zmieniała się ona w toku dziejów, poznać różne instrumenty i dokonania wybitnych badaczy z różnych epok. Doświadczyć tego można, wędrując krakowskim szlakiem nauki i wiedzy. Kraków jest bowiem miastem kryjącym w sobie wiele tajemnic oraz ciekawych miejsc, a w tym i muzeów, poprzez które można nie tylko zapoznać się z długą i fascynującą historią miasta, ale także, dzięki rozmaitym zbiorom i eksponatom w nich zgromadzonym, można wniknąć w świat wiedzy, nauki i technicznych nowinek z tych dawniejszych i tych bardziej współczesnych czasów.

Szlak nauki i wiedzy, stanowiący część krakowskiego szlaku muzeów, został utworzony w ramach realizowanego przez miasto Kraków unijnego projektu pt. „Produkt muzealny w wybranych miastach świata – promocja szlaków muzealnych w Europie”. Na trasie szlaku jest osiem miejsc, z których siedem znajduje się w Krakowie, a jedno w leżącej nieopodal Wieliczce. Autorzy szlaku zachęcają do odwiedzenia muzeów, których zbiory z jednej strony nawiązują do tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego, czyli najstarszej polskiej uczelni, a z drugiej wiążą się z naukami przyrodniczymi, techniką, postaciami słynnych badaczy i uczonych, ukazują rozwój miasta i (nie tylko lokalnych) społeczności.

Pierwszym miejscem na szlaku jest Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego leżące nieopodal Rynku Głównego, przy ul. Jagiellońskiej 15. Zawiera ono największą i najcenniejszą w Polsce kolekcję historycznych instrumentów naukowych, pośród których warto wymienić chociażby przyrządy, którymi przy obserwacjach nieba posługiwał się jeden z najwybitniejszych studentów tej uczelni, Mikołaj Kopernik, oraz datowane na 1054 rok astrolabium i pochodzący z XVI wieku Globus Jagielloński.

Miłośnikom nauki, zafascynowanych postacią Mikołaja Kopernika, warto polecić jeszcze dwa nienależące co prawda do szlaku, ale także ciekawe miejsca. Pierwszym z nich jest Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Jagiellońskiego (w dawnym forcie Skała) organizujące cykliczne spotkania pt. „Wieczory z gwiazdami”, o których informacje znaleźć można na stronie Obserwatorium. Drugie, to Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych, w ramach którego organizowane są m.in. otwarte wykłady z cyklu „Granice nauki: De Revolutionibus” odbywające się w De Revolutionibus Books & Cafe przy ul. Brackiej 14.

Kolejne miejsce warte odwiedzenia to Muzeum Farmacji Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Mieści się ono w jednej z piękniejszych zabytkowych kamienic przy ul. Floriańskiej 25. Można zobaczyć tutaj między innymi, jak wyglądała XVIII-wieczna apteka, z czego robione były lekarstwa, co to jest alembik i jakiej aparatury używano do wytwarzania medykamentów.

Na szlaku znalazło się także miejsce ważne dla wszystkich interesujących się sztuką robienia zdjęć. Nieopodal Parku Krakowskiego i pl. Inwalidów, przy  ul. Józefitów 16, znajduje się Muzeum Historii Fotografii im. Walerego Rzewuskiego. Znaleźć tu można nie tylko bogatą kolekcję dawnych zdjęć, ale także dowiedzieć się, co to jest dagerotyp i jak wyglądały pierwsze aparaty fotograficzne.

Bogatą kolekcję zdjęć dawnych mieszkańców Polski (i nie tylko) zawiera także Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie. Znajduje się ono na krakowskim Kazimierzu, w budynku dawnego ratusza miasta Kazimierza, przy Pl. Wolnica 1. Muzeum to ma już ponad 100-letnią tradycję, w tym czasie udało się tu zgromadzić ponad 80 tysięcy eksponatów, przede wszystkim fotografii i dokumentów ukazujących dawne obyczaje i tradycje ludowe w dawnej Polsce. W kolekcji znalazły się także przedmioty przywiezione przez badaczy i podróżników z innych zakątków Europy i świata. Oprócz wystawy stałej w dawnym ratuszu, muzeum organizuje rozmaite wystawy czasowe w tzw. Domu Esterki przy ul. Krakowskiej 46.

Także na Kazimierzu, przy ul. św. Wawrzyńca 15, w budynkach ponad 100-letniej zajezdni tramwajowej mieści się Muzeum Inżynierii Miejskiej stanowiące doskonałe miejsce dla fascynatów zabytków technicznych, technologicznych, przemysłowych i inżynierii miejskiej. To jedno z młodszych muzeów krakowskich poprzez swoją kolekcję pokazuje historię komunikacji zbiorowej w Krakowie, dzieje polskiej motoryzacji, inżynierii miejskiej, techniki odtwarzania dźwięku i obrazu oraz rzemiosło i przemysł. Wystawa ma charakter interaktywny i poprzez proste doświadczenia z zakresu nauk przyrodniczo-fizycznych pozwala zdobyć wiedzę o właściwościach magnesu, budowie mostów albo o ekologicznych sposobach wytwarzania energii elektrycznej. W obręb muzeum oprócz terenów dawnej zajezdni tramwajowej wchodzi także Ogród Doświadczeń im. Stanisława Lema zlokalizowany na terenie Parku Lotników Polskich, przy al. Pokoju 68.

Przejeżdżając krakowskimi Alejami Trzech Wieszczów nie sposób przeoczyć głównego gmachu Akademii Górniczo-Hutniczej z posągiem św. Barbary na szczycie. Warto, minąwszy posągi górnika i hutnika, wejść do wnętrza gmachu i odwiedzić mieszczące się tutaj Muzeum Geologiczne Wydziału Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska. W korytarzach i krużgankach, na trzech kondygnacjach budynku zgromadzono tutaj w ponad 200 gablotach kilka tysięcy eksponatów składających się na jedną z największych ekspozycji geologicznych w Polsce, prezentującą rozmaite minerały i skamieniałości mieniące się feerią kształtów i barw.

Ostatnim krakowskim miejscem wchodzących w skład szlaku wiedzy i nauki jest Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego (ul. Kopernika 27). Położony nieopodal Ronda Mogilskiego ogród stanowi enklawę zieleni i przyrody i jest najstarszym obiektem tego typu w Polsce. Na obszarze 10 hektarów zgromadzono ponad 5 tysięcy rozmaitych gatunków roślin. Na uwagę zasługuje tutejsza palmiarnia i największa w Polsce kolekcja storczyków. Zobaczyć tutaj można także tropikalne rośliny użytkowe, takie jak kakaowiec, kawa, herbata czy imbir. W obrębie ogrodu działa muzeum botaniczne oraz stacja meteorologiczna. Jako ciekawostkę trzeba dodać, że w budynku muzeum mieściło się niegdyś obserwatorium astronomiczne (działające do II połowy XX wieku), po którym pozostały kopuły oraz niewielka ekspozycja z lunetą w jednej z nich.

Warto wybrać się także poza Kraków, by w pobliskiej Wieliczce odwiedzić Muzeum Żup Krakowskich. Tutejsza kopalnia soli to jedno z największych górniczych muzeów w Europie, wpisane w 1978 roku na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Wchodzący w skład muzeum Zamek Żupny, będący dawną siedzibą zarządców kopalni, to najstarszy obiekt na powierzchni związany z górniczą i solną historią Wieliczki.

Wszystkie muzea znajdujące się na krakowskim szlaku nauki i wiedzy dają zwiedzającym możliwość zdobywania wiedzy i zabawy równocześnie. Przybliżają one zagadnienia związane ze światem przyrody, techniki, farmacji, życia społecznego itp. Ich odwiedzanie dostarcza niezapomnianych wrażeń, a będąc wyprawą w przeszłość, daje także możliwość lepszego poznania teraźniejszości, rozwijania zainteresowań, odkrywania kolejnych fragmentów, tajemnic i zagadek otaczającego nas (wszech)świata. Wędrowanie do kolejnych miejsc może stać się inspiracją do dalszych poszukiwań, być zachętą do zadawania kolejnych pytań światu i sobie.