Szlaki Małopolski

Szlaki Małopolski

Szlaki Małopolski to platforma informacyjno-promocyjna poświęcona turystyce kulturowej, ze szczególnym uwzględnieniem szlaków kulturowych, czyli tematycznych tras zwiedzania.

Szlaki Małopolski skierowane są zarówno do turystów, jak i do operatorów szlaków kulturowych. Informacje zamieszczone w serwisie opracowywane są na podstawie materiałów udostępnionych przez operatorów poszczególnych szlaków w Internecie, MIK nie koordynuje żadnego ze szlaków.

Szlak Dziedzictwa Kulturowego Miasta Krosna

Obiekty:
  • Krosno - Rynek
  • Krosno - kościół farny
  • Krosno - Muzeum Rzemiosła
  • Krosno - Pałac Biskupi
  • Krosno - budynek „Zgody” BWA
  • Krosno - kościół oo. Franciszkanów
  • Krosno - kolegium Jezuickie
  • Krosno - dom Mazurkiewiczów
  • Krosno - gmach Sądu
  • Krosno - dom Leników
  • Krosno - gmach Towarzystwa Zaliczkowego
  • Krosno - kościół oo. Kapucynów
  • Krosno - gmach Rady Powiatowej
  • Krosno - dom Bergmana
  • Krosno - gmach Liceum
  • Krosno - dom Andrzeja Lenika
  • Krosno - gmach Sokoła
  • Krosno - stara Huta Szkła
  • Krosno - dom zakonny Klawerianek
  • Krosno - stary cmentarz
  • Krosno - kirkut
  • Krosno - krzyż i pomnik papieski
więcej


ostatnia aktualizacja: 6 maj, 2013

W ramach wdrażania projektu Urzędu Miasta Krosna pt. Trasa rozwoju została opracowana koncepcja i przebieg trasy zwiedzania Krosna, którą organizatorzy nazwali Szlakiem Dziedzictwa Kulturowego Miasta Krosna. Projekt ma na celu rewitalizację krośnieńskiej starówki oraz skuteczną ochronę lokalnego dziedzictwa kulturowego.

Na trasie Szlaku znajdują się: Rynek, Kościół Farny, Muzeum Rzemiosła, Pałac Biskupi, Budynek „Zgody” BWA, Kościół oo. Franciszkanów, Kolegium Jezuickie, Dom Mazurkiewiczów, Gmach Sądu, Dom Leników, Gmach Towarzystwa Zaliczkowego, Kościół oo. Kapucynów, Gmach Rady Powiatowej, Dom Bergmana, Gmach Liceum, Dom Andrzeja Lenika, Gmach Sokoła, Stara Huta Szkła, Dom Zakonny Klawerianek, Stary Cmentarz, Kirkut, Krzyż i Pomnik papieski.

  • Rynek

Rynek i stojące przy nim kamieniczki to zapewne najwierniejsi świadkowie krośnieńskich dziejów, historii lokalnej i powszechnej zarazem. Budynki pochodzą z różnych okresów, część powstała jeszcze w XV w., niemało jest też kamieniczek zbudowanych w XIX w. Kamienica nr 7, zwana wójtowską, powstała na przełomie XV i XVI w. W podcieniu kamienicy zachowały się cztery kamienne kolumny jońskie z połowy XVI w. i niezwykle bogaty renesansowy portal. Kamienica narożna nr 5, u zbiegu Rynku i ulicy Franciszkańskiej, powstała w I połowie XVI w. Jest jedną z najobszerniejszych krośnieńskich kamienic. Kamienica Portiusa została wzniesiona w XVI w., prawdopodobnie przez rodzinę Hesnerów. Z czasów Roberta Portiusa (XVII w.) zachował się m.in. późnorenesansowy kamienny portal arkadowy.

  • Kościół Farny

Początki świątyni ściśle wiążą się z początkami miasta. Gotycki kościół parafialny powstawał w kilku etapach, z których pierwszy współczesny jest z narodzinami krośnieńskiej gminy miejskiej na prawie niemieckim i przypada na lata ok. 1340-1360. Wielki pożar z 1638 r. zmusił krośnian do odnowy świątyni. Już w prezbiterium zauważamy, że jedną z najbardziej charakterystycznych cech wnętrza krośnieńskiej fary jest cykl dużych obrazów utrzymanych w podobnej stylistyce, datowanych na połowę XVII wieku, związanych z warsztatem Tomasza Dolabelli. Ołtarz główny, złocony, imponujący rozmiarami i bogatym zdobnictwem, jest dziełem nieznanego nam artysty, zdaniem większości znawców miejscowego, krośnieńskiego. Według tradycji powstał nakładem ks. Kaspra Rożyńskiego przed 1633 r., w którym był konsekrowany. Już po pięciu latach, w wyniku zniszczeń powstałych na skutek wielkiego pożaru 1638 r., musiał zostać poddany gruntownej renowacji. Koronacja Matki Boskiej – obraz datowany na ok. 1480 r. to dzieło wybitnego krakowskiego malarza Jana, zwanego Wielkim. Nagrobek Skotnickich, zwracający na siebie uwagę zwiedzających prezbiterium, powstał z czarnego marmuru. Architekturą nawiązuje do XVI-wiecznych nagrobków renesansowych dłuta najwybitniejszego z tworzących w Krośnie artystów – Jana Marii Padovano.

  • Kościół oo. Franciszkanów

Kościół oo. Franciszkanów według części badaczy powstał w pierwszych latach XV w. za zgodą i przy poparciu króla Władysława Jagiełły. Inni badacze przesuwają czas powstania prezbiterium świątyni aż na koniec wieku XIII, na okres po ostatnim najeździe tatarskim. Kształt uzyskany w wieku XVII świątynia posiadała aż do II połowy XIX wieku. 13 września 1872 r. wybuchł pożar, który znacząco uszkodził kościół, niszcząc dach i sklepienie prezbiterium. Remont kościoła trwał kilkanaście lat, a wkrótce po jego zakończeniu doszło do kolejnej restauracji, połączonej z regotycyzacją świątyni, prowadzoną pod kierunkiem znanego galicyjskiego architekta Tadeusza Stryjeńskiego (1899-1902). Obraz Matki Bożej Niepokalanie Poczętej z Dzieciątkiem – Matki Bożej Murkowej, zwanej też Krośnieńską Panią, znajduje się obecnie w ołtarzu głównym kościoła Franciszkanów. Wiadomo, że od XVII w. jest on przedmiotem szczególnego kultu w tym kościele. Kaplica Oświęcimów nosi wezwanie Najświętszej Marii Panny i Stanisława Biskupa. Powstała w latach 1647-1648.
Projektantem był pochodzący z Mediolanu Vincenzo Petroni, cesarski architekt. Jego krośnieńska realizacja nie odbiega od obowiązującego wówczas kanonu kaplic grobowych, zwraca natomiast uwagę rozmachem założenia.

Kościół jest jednonawowy, zbudowany z ciosu kamiennego, według jednej z wersji pochodzącego z zamku Kamieniec. Wchodząc do wnętrza, dostrzegamy przede wszystkim polichromię, wykonaną w 1809 r. przez miejscowych malarzy – Antoniego Smuglewicza i Andrzeja Kucharskiego. Ołtarz główny pochodzi z 1879 r., wykonany został przez Stanisława Janika z Krosna i Romualda Łapczyńskiego z Krakowa. Ołtarze boczne zostały wykonane przez S. Janika w końcu XIX w. Znajdujące się w nich obrazy to dzieła Jana Kruszczyńskiego i Jana Tabisińskiego.

  • Inne zabytki

Muzeum Rzemiosła – w gmachu Muzeum mieściła się pierwsza Krajowa Fabryka Zegarów Wieżowych, założona w 1901 r. przez Michała Mięsowicza. Muzeum prezentuje dzieje rzemiosła Polski południowo-wschodniej. Pałac Biskupi, dawny pałac biskupów przemyskich – obecnie siedziba Muzeum Podkarpackiego, dziś wkomponowany jest w zabytkową, acz dużo młodszą zabudowę. Istniejący na przełomie XIV i XV w. drewniany dwór przestał wystarczać biskupom i pokusili się oni o godniejszą siedzibę. Ostatnia zmiana nastąpiła w latach 1987-1995, kiedy to przy okazji gruntownego remontu dobudowano nowe – wschodnie skrzydło.

Budynek „Zgody” BWA, kuszący oko fantazyjną elewacją został wzniesiony w pierwszych latach wieku XX, jako siedziba Towarzystwa Mieszczańskiego „Zgoda” w Krośnie. Uwagę przykuwa przede wszystkim bogata secesyjna ornamentyka, elewacja jest tu zdobiona kilkoma motywami. Budynek wzniesionej w XIX w. dawnej hali targowej pełni dziś funkcję siedziby BWA.

Gmach Towarzystwa Zaliczkowego stanowi nie tak częsty przykład stylu neorenesansowego. Powstał w latach 1893-1894 według projektu Adolfa Stapfa. Dom Stanisława Bergmana jest niezwykle charakterystycznym przykładem eklektycznego stylu willowego przełomu XIX i XX w. Powstał w latach 1903-1904, według projektu Jana Sas-Zubrzyckiego. Stara Huta Szkła w Krośnie powstała w 1923 r., rok później uruchomiono już produkcję szkła.

wolontariuszka
Katarzyna Kowalska

Autorką tekstu jest wolontariuszka Małopolskiego Instytutu Kultury.

Formularz kontaktowy
Wyslij ten post emailem

Małopolski Instytut Kultury w Krakowie
ul. 28 lipca 1943 17c
30-233 Kraków
tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75

Kontakt do koordynatora

Newsletter

Partnerzy Szlaków Małopolski