Szlaki Małopolski

Szlaki Małopolski

Szlaki Małopolski to platforma informacyjno-promocyjna poświęcona turystyce kulturowej, ze szczególnym uwzględnieniem szlaków kulturowych, czyli tematycznych tras zwiedzania.

Szlaki Małopolski skierowane są zarówno do turystów, jak i do operatorów szlaków kulturowych. Informacje zamieszczone w serwisie opracowywane są na podstawie materiałów udostępnionych przez operatorów poszczególnych szlaków w Internecie, MIK nie koordynuje żadnego ze szlaków.

Szlak Chasydzki

Obiekty:
  • Lublin
  • Chełm
  • Łęczna
  • Kraśnik
  • Biłgoraj
  • Cieszanów
  • Tarnobrzeg
  • Wielkie Oczy
  • Leżajsk
  • Dębica
  • Ropczyce
  • Jarosław
  • Przemyśl
  • Sanok
  • Dynów
  • Rymanów
  • Lesko
  • Ustrzyki Dolne
  • Baligród
  • Ulanów
  • Kolbuszowa
  • Zamość
  • Radomyśl Wielki
  • Łańcut
więcej


ostatnia aktualizacja: 6 maj, 2013

Szlak Chasydzki jest międzynarodową trasą łączącą miejscowości położone na terenie południowo-wschodniej Polski i państw sąsiednich. Organizatorem szlaku jest Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, a celem trasy jest połączenie terenów, w których można zobaczyć zabytki dziedzictwa kultury żydowskiej. Imponujące synagogi i cmentarze żydowskie po dziś dzień są odwiedzane przez chasydów z całego świata.

Trasa szlaku obejmuje 25 miejscowości z terenów Podkarpacia i Lubelszczyzny, jednak w najbliższych latach planowane jest rozszerzenie go na dalsze obszary Polski i Ukrainy.

Miejscowości położone na szlaku:

  • Baligród – Żydzi osiedlili się tutaj już w momencie lokowania miejscowości. Pierwsza synagoga została zbudowana prawdopodobnie w XVIII wieku, w tym czasie funkcjonowała już szkoła wyznaniowa i cmentarz. W 1942 roku Żydzi, którzy zamieszkiwali Baligród, zostali wywiezieni do obozu w Zasławiu, gdzie część została rozstrzelana.
  • Biłgoraj – pierwsze informacje o Żydach pochodzą z 1597 roku. Ludność ta głównie zajmowała się rzemiosłem (wyrób sit z włosia końskiego, krawiectwo, rzeźnictwo, winiarstwo, piekarstwo, transport, kotlarstwo, blacharstwo, farbiarstwo).
  • Chełm – gmina prowadziła własne Koedukacyjne Gimnazjum Humanistyczne oraz religijną szkołę Talmud-Tora. Podkreślić należy, że ukazywało się tutaj aż pięć gazet żydowskich. Wszyscy mieszkający w gminie Żydzi zginęli w Sobiborze.
  • Cieszanów – miejscowość stała się głównym ośrodkiem chasydzkim. W roku 1870 funkcjonowały tutaj trzy stowarzyszenia żydowskie.
  • Dębica – Żydzi zamieszkiwali tu głównie północną część miasta, w którym działało dwóch rabinów. W czasie wojny utworzono tutaj getto. Część Żydów z Dębicy wywieziono do obozów w Pustkowie oraz w Bełżcu, a część rozstrzelano w okolicznych lasach.
  • Dynów – połowę mieszkańców miasta stanowili Żydzi. Podczas wojny Niemcy dokonali tutaj masowych egzekucji. Nocą z 18 na 19 września 1939 r. Niemcy spalili także synagogę wraz z ok. 200 zamkniętymi w niej Żydami.
  • Jarosław – miejscowość była miejscem obrad Sejmu Czterech Ziem. Podczas okupacji Żydzi zamieszkujący Jarosław uciekali na tereny okupowane przez ZSRR, ci którym nie udało się uciec, zostali przesiedleni do getta w Sieniawie.
  • Kolbuszowa – w okresie międzywojennym działały tu m.in. Organizacja Syjonistyczna i Poalej Syjon, a także Stowarzyszenie Jad Charuzim. Większość Żydów z Kolbuszowej została rozstrzelana na miejscowym cmentarzu.
  • Kraśnik – tuż przed wybuchem II wojny światowej Żydzi stanowili tutaj połowę mieszkańców, większość zginęła w obozie zagłady w Bełżcu, a także podczas likwidacji kraśnickiego getta. W 1948 roku dokonano tutaj ekshumacji ciał pomordowanych i przeniesiono ich na cmentarz żydowski w Kraśniku.
  • Lesko (Lisko) – znajdujący się tutaj cmentarz jest najstarszym i najlepiej zachowanym cmentarzem żydowskim w Polsce. Podziwiać tu można także wspaniałą synagogę, która zniszczona po II wojnie światowej została odrestaurowana i przeznaczona na Muzeum Żydów Galicji.
  • Leżajsk – stał się jednym z najważniejszych ośrodków chasydyzmu, za przyczyną cadyka Elimelecha Lippmana. Każdego roku w rocznicę jego śmierci do grobu przyjeżdżają pielgrzymki chasydów z całego świata.
  • Lublin – w okresie międzywojennym istniało tutaj 10 ważniejszych synagog i kilkadziesiąt mniejszych domów modlitewnych, które w czasie wojny zostały zniszczone. Większość Żydów lubelskich zginęła w obozach zagłady na Majdanku i w Bełżcu. Po wojnie istniała tu samodzielna gmina żydowska.
  • Łańcut – w połowie XIX wieku mieściło się tutaj 20 karczm żydowskich. Większość Żydów z Łańcuta zginęła w obozach zagłady w Bełżcu.
  • Łęczna – istniał tu dwór cadyka Szlomo Jehudy Lejba Łęcznera, a w pierwszej połowie XIX wieku Łęczna stała się jednym z centrów rozkwitającego chasydyzmu.
  • Przemyśl – w północno-wschodniej części miasta (poza murami) istniała dzielnica żydowska, zwana miastem żydowskim, która uległa pożarowi. Zachowała się synagoga, zwana dawniej Tempel, która wzniesiona została w latach 1886-1890.
  • Radomyśl Wielki – Żydzi mieli tu swoją drużynę piłkarską (Makkabi), Narodową Bibliotekę Jidysz z 600 tomami, amatorski zespół teatralny, działały tu także liczne bractwa.
  • Ropczyce – powstały tu Stowarzyszenie Rękodzielników Żydowskich Jad Charuzim, stowarzyszenie opieki nad chorymi Bikur Cholim oraz Chewra Linas Achim, organizująca dożywianie biednych dzieci żydowskich), a także Żydowskie Stowarzyszenie Wiedza – Death oraz Ha-Szachar (syjonistyczna organizacja młodzieżowa).
  • Rymanów – wielu mieszkających tu Żydów wyemigrowało do USA.
  • Sanok
  • Tarnobrzeg – w okresie międzywojennym był tu oddział Centralnego Związku Rzemieślników Żydów w Polsce. Hitlerowcy, którzy wkroczyli do miasta, wymordowali wielu Żydów na tarnobrzeskim rynku. W czerwcu 1941 roku zostało utworzone w mieście getto.
  • Ulanów (Ulinów)
  • Ustrzyki Dolne – zachowała się tutaj synagoga wzniesiona prawdopodobnie w pierwszej połowie XIX wieku.
  • Wielkie Oczy
  • Włodawa – w 1941 roku powstało tu getto, a Żydów stopniowo wywożono do obozu zagłady w Sobiborze.
  • Zamość – powstała tu dzielnica żydowska wokół rynku mniejszego (zwanego Solnym). Na początku XIX wieku nastąpiło silne ożywienie kulturalne Żydów Zamościa. Miasto było jednym z nielicznych miejsc na Lubelszczyźnie gdzie istniał prężny ruch Haskali. Na początku XX wieku w Zamościu było kilka drukarni żydowskich (tłoczyły druki zarówno polskie, jak i hebrajskie), a w latach 20 został wydany tygodnik „Zamojszer Sztyme”. Istniała tutaj także średnia szkoła hebrajska.

Głównym, a zarazem najważniejszym punktem Szlaku Chasydzkiego jest Centrum „Synagoga” w Zamościu. Jest to nowoczesny ośrodek kultury, który znajduje się w XVII-wiecznej synagodze. Dzięki niemu zwiedzający mogą bliżej poznać dzieje społeczności żydowskiej, która przez stulecia była ważną grupą społeczną w miejscowościach znajdujących się na szlaku.

Szlak Chasydzki prezentuje nie tylko wiele ciekawych informacji na temat kultury Żydów, ale również pokazuje ile musieli oni wycierpieć podczas II wojny światowej. Dzięki podróży Szlakiem Chasydzkim poznamy architekturę, zwyczaje i życie codzienne społeczności żydowskiej.

Szczegółowy opis szlaku i miejscowości, które znajdują się na trasie dostępne są na stronach internetowych POLIN Dziedzictwo Polskich Żydów oraz Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.

Przewodniki po Szlaku Chasydzkim:

Agnieszka Kobroń Szlaki Małopolski
48 (12) 422 18 84 w. 33

Absolwentka etnologii i antropologii kulturowej, kulturoznawstwa ze specjalnością stosunki etniczne i migracje międzynarodowe, studiów podyplomowych: ekonomia społeczna oraz Akademii Dziedzictwa. W MIK koordynuje program Szlaki Małopolski oraz Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego.

Formularz kontaktowy
Wyslij ten post emailem

Małopolski Instytut Kultury w Krakowie
ul. 28 lipca 1943 17c
30-233 Kraków
tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75

Kontakt do koordynatora

Newsletter

Partnerzy Szlaków Małopolski