Świętokrzyski Szlak Literacki to samochodowa trasa w woj. świętokrzyskim. Prowadzi śladami poetów, pisarzy i kronikarzy, którzy byli mocno związani z tym rejonem, a w swoich utworach wychwalali piękno okolicy. Zostawili oni po sobie nie tylko dorobek literacki, ale również dworki wypełnione zbiorami bibliotecznymi, pamiątkami z dalekich podróży i pamiątkami rodzinnymi.

Turyści i miłośnicy literatury mają możliwość podróżowania śladami m.in.: Stefana Żeromskiego, Henryka Sienkiewicza, Mikołaja Reja, Witolda Gombrowicza, Jana Długosza i Wincentego Kadłubka.

Szlak rozpoczyna się w Nagłowicach – miejscu związanym z życiem i twórczością Mikołaja Reja. Obejmuje 40 miejscowości, dzieląc się na trzy główne trasy:

• pętlę ponidziańską – Nagłowice, Jędrzejów, Pińczów, Busko-Zdrój i Wiślica,
• pętlę sandomiersko-ostrowiecką – Doły Biskupie, Bodzechów, Dwikozy, Sandomierz, Klimontów,
• pętlę kielecką – Skarżysko-Kamienna, Suchedniów, Oblęgorek, Strawczyn, Kielce, Domaszowice, Leszczyny, Ciekoty, Święta Katarzyna, Bieliny.

Szlak Literacki przeniesie nas w świat pisarzy pokaże, jak żyli i jak tworzyli.

Główne atrakcje szlaku:

• Kielce: Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego – zostało założone w 1964 roku, w 100-lecie urodzin pisarza. Ekspozycja prezentuje wczesny okres jego życia – dorastanie, pierwsze próby literackie, naukę w gimnazjum, można także obejrzeć pierwodruki powieści Żeromskiego.
• Oblęgorek: Muzeum Henryka Sienkiewicza – dzisiejsze Muzeum niegdyś było posiadłością Sienkiewicza przekazaną mu jako dar od Narodu z okazji jubileuszu pracy artystycznej. Pisarz przebywał tu bardzo często. Napisał tutaj kilka swoich dzieł, m.in. „W pustyni i w puszczy”. Po II wojnie światowej rezydencja zamieniła się w muzeum biograficzne Sienkiewicza. Zachowano układ i wygląd pokoi z czasów, gdy mieszkał w nich sam pisarz. Ciekawymi eksponatami prezentowanymi w Muzeum są osobiste pamiątki Sienkiewicza zgromadzone podczas podróży po świecie.
• Bodzechów: Muzeum Witolda Gombrowicza – wewnątrz znajdują się meble rodziny Kotkowskich i biurko dyrektora Jana Gombrowicza oraz dokumenty i pamiątki rodzinne. W Muzeum prezentowana jest wystawa pt. „Ja, Gombrowicz”.
• Wiślica: Dom Długosza – w 1440 roku Jan Długosz był kustoszem kolegiaty wiślickiej, ufundował wtedy kościół i dom dla 12 kanoników i 12 wikariuszy oraz czterokondygnacyjną dzwonnicę. W ceglanym Domu Długosza obecnie mieści się plebania i Muzeum Regionalne.
• Ciekoty – na południowym krańcu wsi leży Żeromszczyzna, miejsce gdzie znajdował się dworek dzierżawiony przez rodzinę Żeromskich. To tutaj pisarz spędził dzieciństwo i młodość.
• Czarnolas: Dwór Czarnoleski – w dworze niegdyś należącym do Jana Kochanowskiego, poety, który w swoich utworach wychwalał piękno tej okolicy dzisiaj mieści się muzeum. Ekspozycja muzealna to przede wszystkim gabloty z książkami i pamiątkami. W muzeum zgromadzono również literaturę o Kochanowskim i jego twórczości. W Dworku Czarnoleskim znajduje się stała wystawa pt. „Jan Kochanowski na tle epoki renesansu”.
• Nagłowice: Muzeum „Dworek Mikołaja Reja” – ukazuje związki pisarza z Nagłowicami i jego twórczość. Jest tu wystawa przedstawiająca życie i dorobek pisarski Mikołaja Reja.
• Pacanów – w położonej na Kielecczyźnie miejscowości, która kojarzy się głównie z Koziołkiem Matołkiem, powstało Europejskie Centrum Bajki im. Koziołka Matołka, dla upamiętnienia życia i twórczości Kornela Makuszyńskiego.
• Suchedniów – mieści się tutaj rodzinny dom Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Wspomnienie domu pozwoliło pisarzowi przetrwać najcięższe chwile życia, w sowieckim łagrze, o czym pisał na kartach „Innego świata”.
• Jędrzejów: klasztor cysterski – w latach 1217-1223 wiódł tu swoje życie zakonne bł. Wincenty Kadłubek, autor liczącego cztery księgi dzieła „Kronika polska”. Obecnie w bazylice znajduje się ołtarz z relikwiarzem Błogosławionego.

Liczne znaki drogowe i tablice opisowe zlokalizowane przy obiektach na szlaku ułatwiają zwiedzanie, można również skorzystać z przewodników turystycznych oraz map dostępnych we wszystkich punktach szlaku.

Na stronie Świętokrzyskiego Szlaku Literackiego można znaleźć dokładny opis miejscowości znajdujących się na trasie oraz poznać życiorysy sławnych pisarzy.

Głównym organizatorem szlaku jest Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Świętokrzyskiego (ROT).

Przewodnik po Świętokrzyskim Szlaku Literackim w formacie PDF

Fot. K. Fidyk (MIK)