Szlak Twierdzy Kraków to trasa prowadząca przez unikalny zespół obiektów militarnych zbudowanych w latach 1848-1916, kiedy Kraków należał do zaboru austro-węgierskiego. Obecnie w Krakowie można odnaleźć ok. 180 obiektów pofortecznych, jak forty, schrony bojowe, amunicyjne, kawerny, baterie artyleryjskie i relikty licznych umocnień polowych.
Szlak Twierdzy Kraków to szlak pieszo-rowerowy (żółto – czarno – żółte znaki).
W latach zaborów – od roku 1795 do 1918 r. – Kraków oddalony był tylko o 7 km od granicy z Rosją, toteż stał się twierdzą, rozbudowywaną przez Austriaków od 1854 r. Postęp techniki – głównie wzrost zasięgu artylerii – spowodował, że fortyfikacje wzniesione w połowie XIX w. stały się wkrótce bezużyteczne (np. fort przy Nowym Kleparzu), toteż po 1878 r. wzniesiono pierścień dzieł obronnych oddalonych od centrum miasta. W 1914 r. zewnętrzny pierścień Twierdzy Kraków liczył 32 forty różnych typów (pancerne, piechoty itp.). Część z nich została, niestety, zniszczona w 2. poł. XX w., ale pozostałe świadczą o rozmiarach Twierdzy i kunszcie budowniczych.
(Cytat za: www.krakow.pl)
Najciekawsze obiekty na Szlaku:
- Fort 2 „Kościuszko” – cytadelowy z lat 1850-57, później wielokrotnie przebudowany, częściowo w ruinie. Najbardziej widoczny i widokowy fort w Krakowie, opasuje Kopiec Kościuszki niczym średniowieczny zamek. Dzięki nietypowym rozwiązaniom – unikat w skali światowej.
- Fort 7 „Bronowice” – fort reditowy powstały ok. 1857-65, jeden z najlepiej zachowanych fortów tego typu.
- Bastion III „Kleparz” – fort reditowy z lat 1860-66; pozostałość po pierwszym pierścieniu obronnym miasta.
- Fort 31 „Św. Benedykt” – wieża artyleryjska, samodzielne dzieło obronne z lat 1856-67, rzadkość w Europie.
Zasłynął już w XXI w. z „obrony” mieszkańców przed jego przebudową. - Fort 38 „Skała” – wczesny fort pancerny typu „górskiego”, powstały w latach 1884-86 w wykutej w skale wapiennej niecce. Adaptowany na obserwatorium astronomiczne UJ.
- Fort 39 „Olszanica”– międzypolowy fort obrony bliskiej, powstały w latach 1884-85, przebudowany w r. 1913, przeznaczony dla piechoty. Obecnie kameralny hotelik harcerski „Fort 39”.
- Fort 45 „Marszowiec” – fort artyleryjski z 1883-84. Na jego zapolu zachowane pozostałości trzech baterii sprzężonych. Dzisiaj hotel „Twierdza”.
- Fort 47 a „Węgrzce” – tzw. główny fort pancerny z lat 1894-96. Najsilniejszy fort w twierdzy, ryglujący newralgiczny trakt warszawski.
- Fort 49 „Krzesławice” – fort artyleryjski powstały w latach 1881-86. Jego adaptacja na Młodzieżowy Dom Kultury to wzorcowy przykład współczesnego wykorzystania obiektów fortecznych.
- Zespół fortu „Bielany” (zw. „Krępak”) – jedyny w Krakowie przykład fortu rozproszonego, powstały w r. 1913 jako wynik najnowszych doświadczeń sztuki obronnej.
Trasa jest dostępna w formie aplikacji na urządzenia mobilne w serwisie Traseo.pl
Kod trasy: 32611
