Zapraszamy na wycieczkę po Dębnie – miejscu, którego niezwykły urok już wieki temu doceniły znamienite rody szlacheckie.

Spacer zaczynamy na zamku, który jest najbardziej znanym zabytkiem w tej okolicy.

Rezydencja została wzniesiona w 2. połowie XV wieku na zlecenie ówczesnego właściciela wsi – Jakuba Dębińskiego herbu Odrowąż. W ciągu setek lat gród wielokrotnie zmieniał właścicieli. W 1583 roku został kupiony przez barona węgierskiego, Ferenca Wesseliniego herbu Leworyb. Jego żona Anna była muzą goszczącego wówczas w zamku najwybitniejszego poety węgierskiego renesansu – Bálinta Balassiego. Na przełomie XVI i XVII wieku posiadłość na krótko trafiła w dzierżawę do niemieckiej rodziny Fraksztynów, by w 1630 roku wrócić na następnych 300 lat w posiadanie polskich rodzin szlacheckich: Tarłów herbu Topór, Lanckorońskich herbu Zadora, Spławskich herbu Leliwa oraz Jastrzębskich herbu Ślepowron.

Spróbuj odszukać rodowe emblematy umieszczone na murach budowli: Odrowąż (przy oknie na ścianie północnej) oraz Topór (nad wejściem do zamku), które przypominają nam o byłych właścicielach zamku.

Podążając w stronę kościoła, mijamy cmentarz z figurką Chrystusa Frasobliwego.

XVIII-wieczna rzeźba powstała na zlecenie jednej z właścicielek Dębna – Anny Tarłowej. Historia mówi, że dziedziczka, tragicznie doświadczona śmiercią swoich dzieci, fundując pomnik, chciała przebłagać Opatrzność. Na cokole figury możemy dostrzec herb rodziny Tarłów – Topór.

Stojąca nieopodal kaplica grobowa powstała z inicjatywy Marii z Dembińskich Jastrzębskiej.

Ślepowron, herb rodowy małżonka fundatorki, ozdabia wejście do krypty, w której znajdują się sarkofagi członków jej rodziny.

Udajemy się do kościoła pw. św. Małgorzaty.

Idąc po schodach, spójrzmy na szczyt budowli. Pod krzyżem możemy dostrzec kamienne herby byłych właścicieli Dębna: Nieczuja Marii z Dembińskich oraz Ślepowron jej męża, Stanisława Jastrzębskiego.

Do wnętrza kościoła prowadzi przedsionek, w którym możemy odnaleźć herb Odrowąż, upamiętniający zasługi fundatora świątyni – Jakuba Dębińskiego. Kolejne rodowe emblematy możemy odszukać na tryptyku św. Trójcy w ołtarzu głównym. U stóp Boga Ojca widzimy klęczące postaci jednego z właścicieli Dębna z rodu Dębińskich – Jakuba zwanego Szczekockim – wraz z pięcioma synami, oraz jego małżonki Barbary z pięcioma córkami. Towarzyszą im rodowe tarcze herbowe: Odrowąż i Leliwa.

Zostawiwszy za sobą kościelne wzgórze, przechodzimy obok terenu folwarku, na którym niegdyś rósł tysiącletni dąb – symbol Dębna. Docieramy do zakola rzeczki Niedźwiedź, gdzie od 1725 roku stoi figurka św. Kingi.

Podobnie jak rzeźba Chrystusa Frasobliwego, została ona ufundowana przez Annę Tarłową. Świadczy o tym herb Topór umieszczony na podstawie pomnika.

Idziemy aleją jesionową, przebiegającą przez XIX-wieczny park, założony przez byłego właściciela zamku – Józefa Alberta Jastrzębskiego. Nieopodal posiadłości widzimy pomnik św. Jana Nepomucena.

Rzeźba została wzniesiona w 1775 roku z inicjatywy Macieja Lanckorońskiego i jego żony, Anny z Jabłonowskich. Poniżej kamiennej postaci umieszczone są herby fundatorów – Zadora i Prus III.

Czas spaceru: 45 min.

---

Bibliografia:

• Janicka-Krzywda U. , Patron, atrybut, symbol, Poznań 1993
• Kubalska-Sulkiewicz K., Bielska-Łach M., Manteuffel-Szarota A. (red.), Słownik terminologiczny
  sztuk pięknych, Warszawa 1996
• Luchter-Krupińska L., Budowle sakralne Dębna, Tarnów 2004
• Luchter-Krupińska L., Dębno – przewodnik, Tarnów 2006
• Luchter-Krupińska L., Poczet pań i panów na Dębnie, Tarnów 2005
• Zaleski W., Święci na każdy dzień, Warszawa 1997.

 

Materiał przygotowany w ramach projektu Pierścień św. Kingi – edycja 2008