Zapraszamy na wędrówkę szlakiem NaCl – śladami bocheńskich zabytków związanych z górnictwem solnym. Naszą trasę wyznaczają wmurowane w chodnik płytki z napisem NaCl.

Najcenniejszym skarbem Bochni od najdawniejszych czasów była sól. Stanowiła ważny składnik dochodów skarbu książęcego, a później królewskiego. W głównej mierze, zwłaszcza od czasów króla Kazimierza Wielkiego, decydowała o jego zasobności.

Naszą podróż w przeszłość rozpoczynamy przy najstarszym w Polsce szybie – Sutoris (Szewski) funkcjonującym nieprzerwanie od XIII wieku.

Z szybem tym wiąże się legenda o cudownym odnalezieniu soli bocheńskiej przez św. Kingę.

Kontynuujemy nasz spacer, kierując się ulicą Solną na Rynek.

W przeszłości znajdowały się tutaj trzy szyby: Wojewodzia Góra, wybudowany przez krakowskiego wojewodę Spicimira z Melsztyna, Targ, jego nazwa związana jest z miejscem, na którym handlowano solą, oraz Wielki. Dziś jedynymi śladami po nich są ustawione tam wózki kopalniane, opatrzone tabliczkami informacyjnymi.

W centrum Rynku wzniesiono w 1871 roku, z inspiracji Jana Matejki, pomnik króla Kazimierza Wielkiego, któremu miasto zawdzięcza sprawną reformę żupy. Dzięki Kazimierzowi Wielkiemu bocheńscy kupcy uzyskali szerokie przywileje handlowe, a żupa bocheńska sprawne i nowoczesne ramy organizacyjne opierające się na wydanej przez tego monarchę w 1368 roku ordynacji żupnej. Król Kazimierz był również fundatorem przytułku-szpitala dla górników, założonego w 1357 roku. Projekt pomnika i statuę króla wykonał Walery Gadomski.

Opuszczamy Rynek i, kierując się ulicą Szewską, dochodzimy do ulicy J. I. Kraszewskiego.

Na rogu ulicy J. I. Kraszewskiego oraz ulicy Regis natrafimy na miejsce, gdzie znajdował się powstały zapewne w czasach Kazimierza Wielkiego szyb, z którego do końca XVI wieku wydobywano największą ilość soli w porównaniu do innych bocheńskich szybów. Najbardziej zasobny, służył jeszcze w XVIII wieku. Ostatnie ślady po szybie zniszczono w latach 60. XX wieku.

Warto na chwilkę spocząć na ławce w pobliskim parku, tradycyjnie nazywanym Plantami Salinarnymi.

Park został założony w połowie XIX wieku na terenie dawnego placu żupnego, gdzie kiedyś handlowano solą. Założenie ogrodowe powstałe tutaj w 1868 roku było dziełem Carla Brauera. Na Plantach można odnaleźć: dawny budynek administracyjny kopalni, domy będące pozostałością po dawnym kompleksie stajni salinarnej, zbudowanej w 1783 roku oraz budynki gospodarcze kopalni. Na terenie parku znajdował się też staw salinarny (zasypany w 2002 roku).

Po drugiej stronie ulicy Regis, naprzeciw Plant znajdował się kiedyś Zamek Żupny.

Na co dzień pełnił funkcję siedziby zarządu kopalni, ale był także miejscem pobytu wizytujących żupę monarchów – Kazimierza Wielkiego, Władysława Jagiełły, Kazimierza Jagiellończyka, Zygmunta I Starego z Boną oraz Stefana Batorego.

Czas spaceru: 45 min.

---

Bibliografia:

• Flasza J., Bochnia. Przewodnik po mieście, Bochnia 1998
• www.bochnia.pl

---

* wzór chemiczny soli – chlorek sodu

Materiał przygotowany w ramach projektu Pierścień św. Kingi – edycja 2008