W 2012 roku rozpoczęte zostały prace nad stworzeniem Małopolskiego Historycznego Szlaku Pamięci, który składać się ma z szeregu tras tematycznych obejmujących miejsca związane z konfederacją barską, powstaniem kościuszkowskim, powstaniem krakowskim, Wiosną Ludów, powstaniem styczniowym oraz Pierwszą Kompanią Kadrową i Marszałkiem Józefem Piłsudskim.

W ramach tegorocznej 150. rocznicy powstania styczniowego, Małopolskie Centrum Edukacji „MEC” udostępniło pierwszą z tras – Małopolski Szlak Powstania Styczniowego.

Szlak ma stanowić propozycję poznania miejsc związanych z tym wydarzeniem, ale przede wszystkim kultywować pamięć, pogłębiać wiedzę historyczną, jak również aktywować turystykę północnej Małopolski.

Docelowo szlak obejmie 23 gminy, na terenie których powstaną trasy dla różnego typu aktywności – piesze, rowerowe, dla zmotoryzowanych oraz jeździeckie, o których informować będą tablice.

Organizatorzy w ramach szlaku przygotowali bezpłatny przewodnik turystyczny w wersji mobilnej na smartfony, obejmujący 9 gmin. Znajdują się w nim informacje turystyczne, historia miejsc związanych z powstaniem, mapki i ciekawostki, które ułatwią wędrówkę szlakami powstańców. Aplikację można pobrać na telefon czy tablet, skanując kod QR zamieszczony na stronie szlaku.

Wybrane obiekty na szlaku:

Tarnów

• Stary Cmentarz – monumentalna mogiła powstańców 1863 roku;
• hotel Krakowski – miejsce internowania powstańców;

Skała i Dolina Prądnika

• hotel „Pod Łokietkiem” – kwatera sztabu oddziału Apolinarego Kurowskiego;
• zamek w Pieskowej Skale – kwatera sztabu gen. Mariana Langiewicza oraz szpital powstańczy;
• pomnik upamiętniający bitwę na cmentarzu w Skale;

Olkusz

• stary cmentarz – symboliczna mogiła powstańców oraz upamiętniający obelisk przedstawiający złamane drzewo i opatrzony inskrypcją w językach polskim i włoskim: Ziemio, bądź matką prochom bohaterów poległych za wolność twoją;
• Krzykawka – pomnik Francesco Nullo;

Miechów

• pomnik, wzniesiony w 1922 r. w miejscu zbiorowej mogiły poległych powstańców na cmentarzu miechowskim;
• w centrum miasta ustawiono obelisk zwieńczony orłem zrywającym się do lotu, symbolizującym patriotyczne zrywy narodu;
• Jaksice i Kamieńczyce – kapliczki i krzyże przydrożne;

Książ Wielki

• Książ Wielki i jego okolice nie były areną walk powstańczych, stanowiły jednak schronienie dla polskich oddziałów. Tędy uciekał przed wojskami carskimi generał Marian Langiewicz, który w pobliskich wsiach Antolka i Zaryszyn zatrzymywał się ze swoimi sztabem obmyślając strategię walki z wrogiem. Karczma „Antolka”, do dziś pełni tę samą funkcję co wtedy i jest poddawana na bieżąco konserwacji. Dwór w Zaryszynie niszczeje i czeka na lepsze czasy;
• cmentarz w Książu Małym – mogiła trzech powstańców, którzy zginęli 15 marca 1863 roku;

Kraków

• kamienica pod Rakiem na ul. Szpitalnej – miejsce werbunku powstańców;
• dawny areszt przy ul. Kanoniczej;
• Dom pod Telegrafem – miejsce przesłuchań podejrzanych o wichrzycielstwo;
• bazylika Franciszkanów – witraż Stanisława Wyspiańskiego „Bóg Ojciec – Stań Się” jest hołdem artysty dla powstania. Do postaci Stwórcy pozował mu jego wuj Adam Rogowski, powstaniec styczniowy i zesłaniec;
• cmentarz Rakowicki – mogiła powstańców;

Igołomia

• cmentarz w Igołomi – groby powstańców poległych w bitwie na polach czernichowskich;
• w Igołomi urodził się Adam Chmielowski, powstaniec, który przeszedł do historii jako Św. Brat Albert, opiekun ubogich. W miejscowym kościele znajduje się tablica i obraz w jednym z ołtarzy, a u sióstr albertynek obraz kanonizacyjny św. Brata Alberta. Można tu też oglądać eksponaty, które znajdą się w powstającym muzeum;
• budynek starej kuźni, w której wykuwano kosy dla walczących powstańców, a której wizerunek znany jest z kartonu Artura Grottgera – grafika „Kucie kos”;

Słomniki

• Sosnówka – kapliczka upamiętniająca uroczyste wręczenie nominacji dyktatorskiej Marianowi Langiewiczowi przez wysłanników Rządu Narodowego;
• cmentarz w Słomnikach – grób Jana Maszadra, aptekarza zaopatrującego powstańców w materiały sanitarne oraz organizatora powstańczej poczty;
• cmentarz w Prandocinie – grób ks. Romualda Wiatrowskiego, jednego z powstańców styczniowych;
• w Prandocinie znajdują się też dwa krzyże, które wg legendy postawiono w miejscach śmierci powstańców, wracających tędy po Bitwie pod Grochowiskami;
• nieopodal, w miejscu dawnego cmentarza cholerycznego, znajduje się mogiła zbiorowa, w której spoczywają powstańcy styczniowi oraz żołnierze I Wojny Światowej.

Trasa jest dostępna w formie aplikacji na urządzenia mobilne w serwisie Traseo.pl
Kod trasy: 53527