Projekt pt. Dziedzictwo twórczości ludowej i artystycznej – kapliczki, krzyże, figury i obeliski w Gminie Stare Babice powstał z inicjatywy Jolanty Stępniak, byłej zastępczyni wójta gminy Stare Babice. Organizatorzy szlaku obrali za cel znalezienie i upowszechnienie obiektów małej architektury sakralnej oraz wypromowanie tych zabytków jako lokalnych atrakcji turystycznych.
Szlak dziedzictwa twórczości ludowej i artystycznej obejmuje cztery ścieżki:
Krzyże, Figury/głazy, Kapliczki architektoniczne, Kapliczki maryjne/figury.
- Krzyże
Na szczególną uwagę zasługują krzyże w Mariewie, Korczagach Nowych i Lipkowie. Drewniany, niemalowany krzyż w Mariewie pochodzi z ok. poł. XX w. Nad plakietą z popiersiem Matki Bożej można dostrzec figurę Chrystusa Ukrzyżowanego. Krzyż postawił Edward Miedziński po tragicznej śmierci córki, Jadwigi, która zmarła przypadkiem trafiona kulą podczas strzelaniny w czasie powstania warszawskiego. Zabytek ma wartość historyczną. Stalowy krzyż w Korczagach Nowych powstał na pocz. XXI w. w miejscu pierwotnego z 1904 r. Można na nim dostrzec plakietę z datą 1904, powyżej której znajduje się plakieta z głową Chrystusa. Krzyż modlitewny w Lipkowie jest świadectwem wiary lokalnej społeczności. Na cokole są umieszczone inskrypcje: Tą figurę postawili gospodarze / ze wsi Lipków oraz Od powietrza, głodu / ognia i wojny / wybaw nas Panie!. Warto zwrócić uwagę na materiały z jakich powstał zabytek. Krzyż i cokół są z piaskowca, a podstawę na dwóch najniższych stopniach wypełniają współczesne płytki granitowe. Wszystko to wpływa na wartość artystyczną i historyczną zabytku.
- Figury/głazy
Wśród niezliczonych obiektów przypisanych się do ścieżki figur i głazów wyróżnia się figura Matki Bożej w Wojcieszynie. Ufundował ją w 1945 r. mieszkaniec Wojcieszyna, Feliks Wdowiarek (1920-2000), żołnierz Armii Krajowej, a także uczestnik powstania warszawskiego w Grupie „Kampinos”. Krzyż powstał jako wotum za ocalenie życia w czasie II wojny światowej. Figura Matki Bożej jest w typie Immaculaty, z piaskowca, malowana, postawiona na postumencie z polnych kamieni, naturalnej wielkości. Można tu dostrzec także wmurowaną marmurową tablicę fundacyjną w kształcie stojącego prostokąta, z napisem: Ave, Ave, Ave / Marya / 1945 rok. Obiekt ma wartość historyczną.
- Kapliczki maryjne/figury
Pośród licznych kapliczek maryjnych warto zwrócić uwagę na figurę Matki Bożej z Lipkowa wykonaną w 1902 r. w warsztacie warszawskiego rzeźbiarza Teodora Skoniecznego. Na współczesnym, wysokim, czworobocznym cokole z piaskowca i na podstawie z granitu można dostrzec figurę Matki Bożej w typie Immaculaty, stojącą na kuli ziemskiej. Atrybucję dzieła potwierdza inskrypcja: T[eodor] SKONIECZNY / 1902. Zabytek jest cenny ze względu na wysoką wartość artystyczną i historyczną. Swoją formą i wyrazem wyróżnia się także ludowa kapliczka w Starych Babicach, wzniesiona na czworokątnym kopcu z pomalowanych kamieni polnych. Jest to zabytek drewniany, polichromowany, w kształcie wydłużonego prostopadłościanu o trzech ścianach utworzonych przez nachodzące na siebie wąskie deszczułki, przekryty czterospadowym daszkiem z drewnianych wiórów. Umieszczona wewnątrz figura Matki Bożej jest drewniana i polichromowana. W zwieńczeniu można dostrzec drewniany krzyż. Prawdopodobnie pierwotnie obiekt był ogrodzony. Zabytek posiada wartość artystyczną i historyczną.
- Kapliczki architektoniczne
Podążając, ścieżką prowadzącą przez kapliczki architektoniczne, warto stanąć na chwilę przy jednej z nich
w miejscowości Buda. Jest to kapliczka na planie kwadratu, i dwukondygnacyjna na cokole. Do frontowej ściany dolnej, ceglanej kondygnacji przytwierdzony jest obrazek dewocyjny z Najświętszym Sercem Jezusa. Górną kondygnację ożywia od frontu przeszklona wnęka z figurą Matki Bożej z Dzieciątkiem. Całość przekrywa nieco wystająca przed lico ścian płyta. Na szczycie jest umieszczony metalowy krucyfiks. Obiekt ma wartość historyczną. Szczególnym zabytkiem jest także nagrobek Jakubowiczów z Lipkowa. Od 1 stycznia 1790 r. właścicielem wsi był Paschalis Jakubowicz, który otworzył tu manufakturę słynnych lipkowskich pasów kontuszowych i zbudował dwór. W 1791 r. wizytę złożył tu król Stanisław Poniatowskim, a już wkrótce, bo w 1792 r. Jakubowicz ufundował kościół w Lipkowie. 24 stycznia 1811 r. dobra ojca zakupił syn Feliks, a następnie Lipków został sprzedany Józefowi Paschalisowi Jakubowiczowi, najstarszemu synowi, ożenionemu z Ludwiką z Ryxów. Na płycie nagrobka można dostrzec marmurową tablicę z napisem: Grób/Ś; P;/ Józefa Paschalisa Jakubowicza/zmarłego dnia 5 kwietnia/1862 t./w 70 roku życia/właścicieli dóbr tutej=/szych./Panie przyjmij ich do chwały. Całość wieńczy półowalny fronton z dekoracyjnym ornamentem akantowym i palmetowym oraz główką w glorii w tympanonie. Poniżej można dostrzec ornament pasowy w formie kimationu jońskiego. Zabytek ma wartość artystyczną i historyczną.
Autorką tekstu jest wolontariuszka Małopolskiego Instytutu Kultury.
Formularz kontaktowy
