Od kilku lat coraz większą popularność zdobywa pomysł tworzenia wiosek tematycznych. Niewielkie miejscowości, które dysponują zasobami kulturowymi, przyrodniczymi czy atrakcyjnym krajobrazem, próbują wyróżnić się spośród standardowej oferty turystycznej.

Stworzenie wioski tematycznej to jeden ze sposobów, by oferta oparta na walorach kulturowo-przyrodniczych miejscowości była niepowtarzalna, intrygująca i zauważalna.

To, co najistotniejsze w idei tworzenia miejscowości tematycznych z marketingowego punktu widzenia, to wybór tematu, który będzie identyfikował dany ośrodek. Motyw wiodący przeważnie jest tworzony w oparciu o zasoby wsi (nie jest sztucznie kreowany) i odwołuje się do historii, krajobrazu, architektury, a czasem nawet do nazwy miejscowości.

Obok aspektów ekonomicznych i turystycznych, przy tworzeniu wiosek tematycznych niezwykle ważny jest aspekt społeczny.

Wieś tematyczna jest wsią, której mieszkańcy, a przynajmniej niektórzy z nich, mają wspólny pomysł na rozwój. Wokół tego pomysłu powstają zespołowe i indywidualne sposoby na działanie i niekiedy również na zarabianie. W grupie raźniej i łatwiej jest pokonywać problemy, decydować się na nowe i nieznane. Tworzenie wioski tematycznej nie zawsze wynika z potrzeb ekonomicznych. Często impulsem do jej powstania jest chęć ożywienia życia społecznego i kulturalnego wsi.

(Źródło: W. Idziak, Idea Wiosek Tematycznych)

Niestety, nie każdy projekt stworzenia miejscowości tematycznej odnosi sukces. Część pomysłów nie przechodzi weryfikacji, często pojawia się znużenie, zniechęcenie, zbyt duże oczekiwania i zbyt małe efekty.

Ważne jest, aby projekt wioski tematycznej służył zarówno mieszkańcom, którzy identyfikują się z jej tematem, jak i turystom, którzy zechcą z jej oferty skorzystać.

Poniżej przedstawiamy zestawienie wiosek tematycznych (wraz z odnośnikami do ich oficjalnych stron internetowych) w podziale na województwa.
Zapraszamy też do zapoznania się z serwisami zajmującymi się tym tematem oraz bibliografią dostępną w Internecie.

WIOSKI TEMATYCZNE

WOJEWÓDZTWO MAŁOPOLSKIE

• Głogoczów – Wieś jak Dzwon. Twój przystanek w podróży
• Bolęcin – Wioska pod Skałą
• Dulowa – Zaginiona Wioska
• Gwoździec – Wioska pod Kobiecą Ręką
• Kostrze-Sadek – Kraina pod Zielonym Wielorybem
• Ruda Kameralna – Wioska Pozytywnie Zakręcona
• Zagórze – Wioska u Źródła</li>
• Jastrzębia – Wioska Trzech Wionków
• Stronie – Wioska Rzemiosł i Umiejętności
• Łazy – Wioska Dobrej Pogody
• Siedlec – Akademia Krakowiaka
• Raba Wyżna – Wioska Pachnąca Truskawką
• Spytkowice – Podhalańskie Gazdowanie

WOJEWÓDZTWO OPOLSKIE

• Maciejów – Miodowa Kraina
• Markotów Duży – Wieś Motyli
• Chudoba – Wioska Dekarzy
• Borkowice – Drewno Naszym Bogactwem

 

WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE

• Adamkowo – Ptasia Wioska
• Jabłonka – Wioska Jabłoni
• Jania Góra – Wioska Chlebowa
• Krzywogoniec – Wioska Grzybowa
• Macikowo – Wieś Maciejowej Duszy
• Nowy Sumin – Borowiacka Wioska
• Piła-Młyn – Górnicza Wioska
• Podzamek Golubski – Wioska Orzechowa
• Węgiersk – Wioska Owocowa
• Wielki Mędromierz – Wioska Miodowa
• Wylatowo – tematyka związana z zagadnieniami dotyczącymi UFO
• Wysoka – Wioska Cisowa
• Żalno – Wioska Kwiatowa
• Chrystkowo – Nadwiślańska Wieś Mennonicka

 

WOJEWÓDZTWO ŁÓDZKIE

• Stara Wieś – Wioska Karate „Dojo – Stara Wieś”
• Domaniew – Wioska Artystyczna

 

WOJEWÓDZTWO ŚWIĘTOKRZYSKIE

• Bałtów – główną atrakcją Bałtowa jest park dinozaurów oraz szlaki tematyczne
• Huta Szklana – Kraina Legend Świętokrzyskich

 

WOJEWÓDZTWO PODLASKIE

• Ruda – Wioska Chleba z Przygodą, Kraina Mlekiem i Miodem Płynąca
• Krypno Kościelne – Przysiółek Pacowa Chata
• Góra – Rybia Góra
• Czarna Wieś Kościelna – Wieś Ducha Puszczy
• Obrubniki – Kraina Słowian
• Janowszczyzna koło Sokółki – Wieś z Tradycjami
• Dzięciołówka koło Korycina – Wioska Tematyczna Truskawkowa
• Wiżajny – Biegun Zimna i Sera
• Czarna Wieś Kościelna – Wieś Ducha Puszczy
• Morusy – Wieś Włodzimierza Puchalskiego

 

WOJEWÓDZTWO POMORSKIE

• Karwno – Wioska Fantazji
• Gogolewko – Słonecznikowa Wieś

 

WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE

• Kuńkowce – Żyjąca Wioska Fantasy

 

WOJEWÓDZTWO WARMIŃSKO-MAZURSKIE

• Suchacz – Wioska Kaperska
• Kadyny – Wioska Cesarska
• Aniołowo – Wioska Aniołów
• Kamionek Wielki – Wioska Ryb i Szuwarów
• Frombork – Gród Kopernika
• Łęcze – Wioska Wiatru i Podcieni
• Narusa – Osada pod Kapeluszem
• Jędrychowo – Wioska Jak u Babci
• Pogrodzie – Wioska Dzieci
• Wielkie Wierzno – Wioska Rodzinna
• Mostkowo – Kraina Wyobraźni 
• Stare Jabłonki – Wioska Jabłkowych Smaków
• Łukta – Wioska Lipowych Skrzatów
• Idzbark – Wioska Pana Twardowskiego 

WOJEWÓDZTWO ZACHODNIOPOMORSKIE

• Dąbrowa – Wioska Zdrowego Życia
• Iwięcino – Wioska Końca Świata
• Paproty – Wioska Labiryntów i Źródeł
• Podgórki – Wioska Baśni i Zabawy – tematyka związana z bajkami i rowerami
• Sierakowo Sławieńskie – Wioska Hobbitów
• Brzózki – Wioska Dobrej Energii

WOJEWÓDZTWO LUBELSKIE

• Hołowno – Kraina Rumianku
• Zeszczynka – Wieś Mleczna
• Wojciechów – Wioska Kowalstwa
• Masłomęcz – Wioska Gotów
• Pszczela Wola – Wieś Pszczelarska
• Łążek Garncarski – Wieś Garncarska
• Studzianka – Wieś Tatarska 
  

 

WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE

• Chocianów – Wrzosowa Kraina
• Dziewiętlin – Wioska Zmysłów
• Kolęda – Wioska Dobrych Życzeń
• Lędzina – Wioska Smaków i Rzemiosł
• Przygodziczki – Wioska Przygody

 

PORTALE:

• Aktywna Wieś – wioski województwa kujawsko-pomorskiego
• Wioski Tematyczne
• Wioski Tematyczne – wioski województwa zachodniopomorskiego
• Miejscowości Tematyczne – wioski tematyczne województwa małopolskiego (Fundacja Biuro Inicjatyw Społecznych)
• Miejsca z charakterem – miejscowości tematyczne w Małopolsce (Fundacja Biuro Inicjatyw Społecznych)
• Podlaskie Wioski Tematyczne (Forum Inicjatyw Rozwojowych)
• Wrzosowa Kraina – województwo dolnośląskie (LGD Wrzosowa Kraina)
• Miejsca z duszą – miejscowości tematyczne Warmii i Mazur
• Dolina Baryczy. Wioski z pomysłem
• Wioski tematyczne – województwo małopolskie (Nadwiślańska Grupa Działania E. O. CENOMA)
• Wioski tematyczne – województwo warmińsko-mazurskie (Fundacja Rozwoju Regionu Łukta)
• Wsie tematyczne Doliny Stobrawy
• Wsie tematyczne w województwie lubelskim

BIBLIOGRAFIA:

• A. Łebek-Obrycka, J. Prokopowicz (red.) Miejscowość tematyczna. Pomysł na lokalną aktywność i pracę, ESWIP, Elbląg 2011
• M. Idziak, Wioski tematyczne w Polsce w latach od 1997 do 2013
• W. Idziak, Wioski tematyczne
• W. Idziak, Wymyślić wieś od nowa. Wioski tematyczne
  rozdz. I, rozdz. II, rozdz. II a, rozdz. III, rozdz. III a, rozdz. IV, rozdz. V, rozdz. VI, rozdz. VII
• B. Głuszak (red.), Tam, gdzie miejsca mają duszę. Model tworzenia miejscowści tematycznych, ESWIP 2012
• M. Idziak, Rewitalizacja obiektów porolniczych na przykładzie zachodniopomorskich wsi tematycznych
• P. Idziak, Antropologia stosowana i badanie w działaniu. Założenia metodologiczne procesu badawczego realizowanego na potrzeby projektu tworzenia wsi tematycznych
• G. Czapiewska, Wioski tematyczne sposobem na aktywizację gospodarczą i społeczną regionu
• S. Wacięga, Przedsiębiorczość obywatelska w działalności wioski tematycznej